Excellentie
Bij het tekenen van de erkenningovereenkomst van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) als zendende instantie voor de DJI op 24 november 2008 heeft u de vraag aan de orde gesteld of het boeddhisme een religie is.
Uiteraard wordt daarmee bedoeld het reëel bestaande Nederlandse boeddhisme.
Uw vraag zal niet alleen retorisch bedoeld zijn of formeel t.b.v. de erkenning maar ook uw bredere belangstelling voor de ontwikkeling van de religiositeit in Nederland weerspiegelen.
Omdat de vraag of het boeddhisme een religie is, moeilijker te beantwoorden is dan dezelfde vraag over het Christendom of de Islam, is eigenlijk een definitiediscussie nodig, ik heb voor mezelf hierbij o.a. gebruik gemaakt van http://nl.wikipedia.org/wiki/Religie.
Vervolgens wil ik u er op wijzen dat nauwelijks van "hèt" boeddhisme gesproken kan worden, een Theravadin zal nogal anders antwoorden dan of Zen-boeddhist of een Tibetaans boeddhist.
Voor een etnisch boeddhist vervult het boeddhisme een andere functie als voor een (zichzelf bekeerde) autochtoon.
Gelet op de vele - hier niet samen te vatten - teksten over deze lastige vraag zou ik concluderend kunnen zeggen:
Het boeddhisme in Azië is voor de beoefenaren ervan zeker een religie.
Voor een deel (betrouwbare schattingen ken ik niet, maar intuitief op basis van vele contacten zou ik zeggen: eenderde tot de helft) van de deelnemers/leden van de bij de BUN aangesloten sangha's is dat eveneens het geval.
Dit geldt vermoedelijk ook de niet-aangesloten sangha's en degenen die zich ongebonden boeddhist noemen.
Voor veel van de grotere groep mensen die zeggen (enige) affiniteit met het boeddhisme te hebben is dit echter minder het geval. Voor hen is het boeddhistische etiket eerder een methode om stress te reduceren, of zich tijdelijk een mind-style aan te schaffen of om spirituele gevoelens te koesteren. Een aantal van hen omschrijft zijn of haar (amalgaam van) opvattingen wel als "religie" of zichzelf als "religieus" maar die religie kan moeilijk "boeddhisme" genoemd worden omdat die - hoe ondogmatisch soms ook - toch wel een paar leerstellingen bevat.
Zij verhouden zich tot het boeddhisme zoals 'Ietsisten' (een term van uw collega Plasterk) zich verhouden tot het Christendom.
Of het reëel bestaande Nederlandse boeddhisme (in brede zin) zich in de toekomst meer in de richting van een religie ontwikkelt of juist meer een seculiere vorm aanneemt, daarover is in onze kringen nog weinig gereflecteerd en is op dit moment nog onvoldoende met zekerheid te zeggen.
Hopelijk is dit een bijdrage aan het antwoord op uw vraag. Ik heb het bestuur van de BUN voorgesteld een gezamenlijk antwoord op uw vraag te geven, helaas is daar niet op gereageerd. Wel heb ik te horen gekregen dat het BUN-Bestuur recentelijk besloten heeft voortaan uitsluitend de bij haar leden verbonden boeddhisten (enkele duizenden dus) te vertegenwoordigen.
Hoogachtend,
drs. J.W. Romeijn
(verstuurd 26 januari 2009)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten