maandag 1 februari 2016

Februari nr. * Nederlandse e.a. boeken uit 2014 - 2015 * Als je de Hart Sutra tegenkomt: leeg, dus weg ermee * Berichten      *  'Bij wijze van zijn' - Gedichten uit een  lang verleden maar toch van wie anders dan van 'mij'


Weer een nummer met verschillendsoortige artikelen, maar wel met een identiteit. Een echt maandblad dus. Er is twijfel of het format van een blog een beetje een tijdschrift kan emuleren; en of de hedendaagse boeddhist, gewend aan losse tekstjes, nog een tijdschrift (van niveau) wil lezen. Omdat ik blijf hopen dat, nu BoeddhaMagazine definitief verdwenen is, een echt digitaal maandblad - met een redactie en meerdere auteurs - er een keer komt, vul ik dat gat zolang.

Update 10 februari
Aanbieden petitie
De Petitie "Marc Dullaert moet blijven als Kinderombudsman" is in minder dan twee weken tijd ruim 36.000 keer ondertekend. De initiatiefneemster van de petitie, Marieke Lenting, heeft samen met andere betrokkenen die zich inzetten voor kinderrechten de Vaste commissie Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer verzocht de petitie in ontvangst te nemen.
Volgens de initiatiefneemster heeft de Tweede Kamer het wettelijk recht de aanstelling van de Kinderombudsman te verlengen.
Met het aanbieden van de petitie hoopt de initiatiefneemster de Tweede Kamer te overtuigen om Marc Dullaert wegens uitstekende prestaties een tweede termijn te geven. De vaste kamercommissie zal het verzoek bespreken in haar vergadering van 11 februari 2016.

======================================================================

Nieuwe Nederlandse boeken over boeddhisme uit 2014 en 2015

Het is een soort traditie geworden: eens per twee jaar geef ik een overzicht van wat er aan nieuwe boeken over het boeddhisme is verschenen in de Nederlandse taal
De vorige keer was op 23 feb.2014
Daarvoor op 10 feb.2012

Vergelijking met de in 2012 en 2014 gevonden cijfers is lastig omdat mijn bron (de zoekfunctie van Bol.com ) steeds andere categorieën lijkt te hebben. Daarom heb ik alleen 'het jaar van verschijnen' in de huidige zoekfunctie bekeken.

Trefwoord 'boeddhisme', boeken (dus geen ebooks), nieuw (dus niet tweedehands):
Per jaar verschenen aantal volgens Bol.com :
2015 (26)
2014 (27)
2013 (34)
2012 (21)
2011 (20)
2010 (20)
2009 (13)
2008 (11)
2007 ( 7)
Na de groei uit eerdere jaren lijkt er van stabiliteit sprake. Opvallend omdat een grote leverancier van Nederlandstalige boeddhistische boeken - Asoka - nauwelijks meer heeft uitgegeven.

Andere trefwoorden (bv. 'zen', boeddha', 'meditatie', 'Dalai Lama') geven vergelijkbare resultaten die ook moeilijk te interpreteren zijn. Zo hebben bv de meeste boeken via het trefwoord 'meditatie' gevonden, niets met boeddhistische meditatie te maken.

Een vergelijkbaar rijtje met het trefwoord 'mindfulness':
2015 (48)
2014 (35)
2013 (32)
2012 (31)
2011 (17)
2010 ( 9)
2009 (11)
2008 ( 2)
2007 ( 2)
Dat is nog eens een groeimarkt.


'Jaar van verschijnen' blijkt betrekkelijk te zijn. Van de 53 boeken die in 2014+2015 in de categorie 'boeddhisme' zijn verschenen, blijkt een groot deel herdrukken.

Nog iets interessants nieuws gevonden?

De meeste verschenen boeken uit 2014 en 2015 had ik al eerder gesignaleerd, veel alleen maar als titel of als het Engelstalige (een groot deel is vertaald) origineel. Maar toch wel een paar echt nieuwe voor me:
* Van horen zeggen - Hindoeisme en boeddhisme - Wegen naar verlossing | Cor Jongeneelen

* Waarom ik mijn vrienden niet opeet; pleidooi voor dier, mens en aarde | Matthieu Ricard

* Naar huis | Ethan Nichtern
... gaat over je thuis voelen: waar, wanneer en hoe voel je je thuis? En over hoe je omgaat met gevoelens van angst, eenzaamheid en onveiligheid. Zulke gevoelens willen wij verlichten. Dat diepe verlangen hoort bij ons mens-zijn. N. laat zien hoe het boeddhisme ons daarbij kan helpen.

* Ruimte, tijd en kennis | Tarthang Tulku

* Van snob tot monnik | Hans Kloosterman
Ondernemer en boeddhist Hans Kloosterman (50) heeft een autobiografisch
boek geschreven over een opmerkelijke ommekeer in zijn ...

* Het lekkende hart | Paul Geerts
Een kinderboek; samenvatting: 'Na hun spannende avonturen in China met de eigenwijze pandabeer Pinda worden Mo, Jade en Plakapong afgezet in Myanmar, het land van de duizend pagodes. Hier maken ze kennis met Coh-Ny, een vrouw die door iedereen 'Het Lekkende Hart' wordt genoemd. Die bijnaam kreeg ze niet om haar hartprobleem, maar omdat haar hart overloopt van goedheid. Ze heeft een menswaardige oude dag ... Maar telkens als het groepje een onderdak heeft gevonden, komt een wrede kolonel de rust verstoren. Gelukkig schieten Mo, Jade en Plakapong te hulp en vooral .... een raadselachtige kleine monnik, die over bijzondere gaven blijkt te beschikken.'

* Boeddha@Home | Renate Seifarth
'In Boeddha@home neemt een ervaren meditatielerares je mee op een retraite in je eigen vertrouwde omgeving; dit in combinatie met je alledaagse werkzaamheden, of in een periode die volledig gewijd kan worden aan oefening en verdieping. Heel systematisch leer je mediteren ...'
Een van de laatste boeken, door Asoka uitgegeven. Het thema (leraarloos mediteren) spreekt me zeer aan; maar ik vind het wel wat duur voor een dun boekje.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Niet echt spannend allemaal daarom ook twee Engelse, verleden jaar verschenen, boeken:

'Secular Meditation:  32 Practices for Cultivating Inner Peace, Compassion, and Joy '
door Rick Heller

Hiernaast de inhoudsopgave (screen dump van de Kindle-versie van het boek van Amazon.nl )
Daaronder een oefening die mij erg aanspreekt.
Een 'Review'  op de site van de SBA:   "... there are a growing number of volumes, from writers like Harris, Stephen Batchelor and others, that discuss the philosophical underpinnings of living a spiritual life without reliance on supernatural beliefs. But, as Gotama is said to have taught, the path is not about what you believe — it’s about what you do, and up to now there have been no books that detail spiritual practice for an audience of religious skeptics.
And it’s important that we have such a book, for the reaction of atheists and agnostics to religion in general can lead them to question whether anything that has its roots in religion, such as contemplative practice, can have value for their lives. ... That’s why I am so pleased to be able to endorse Secular Meditation: 32 Practices for Cultivating Inner Peace, Compassion, and Joy, by our contributor, Rick Heller. ... Harvard, where he had a chance to field test many of the contemplative techniques he shares specifically with a skeptical audience. Secular Mediation is a guide to spirituality without religion, one that will help anyone integrate a non-supernatural contemplative practice into their lives. "
Passages uit het boek zijn HIER te vinden.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

'Heartwood of the Bodhi Tree: The Buddha's Teaching on Voidness '
door Buddhadasa Bhikkhu

Een herdruk waar ik lang op heb gewacht, het was jaren uitverkocht. Nu met een voorwoord van Jack Kornfield.

Uit de Samenvatting van Amazon.com
"... the philosophy of voidness, or sunnata, that lies at the heart of the Buddhism. By carefully tying voidness to ethical discipline, Buddhadasa provides us clear and open grounds to reflect on the place of the philosophy in our lives. With his ecumenical, stimulating, and enthusiastically engaged approach to reading the Buddha's teaching in full flourish, Ajahn Buddhadasa transforms the jungle of philosophy into a glade as inviting as the one in which he famously taught."

======================================================================

Als je de Hart Sutra tegenkomt: leeg, dus weg ermee

Er is een Zen-uitspraak:
'Als je de Boeddha tegen komt, dood hem '
Al is deze grove uitspraak niet letterlijk bedoeld maar een upaya, een vaardig middel om van gehechtheden los te komen, dan nog is het een onsmakelijke beeldspraak, vind ik: er wordt al genoeg gemoord.
De Hart Sutra daarentegen is voor nogal wat (zen-)boeddhisten heilig, die wordt als mantra overal gechant, soms zonder besef van de inhoud.
Dat laatste is ook weer niet zo erg, want de strekking is behoorlijk irrationeel, zeker voor iemand met een vrijzinnig Theravada-perspectief.   Toch hier de tekst , vertaald.

Vergelijk voor het dubbele gebruik Karl Brunnhölzl 'De Hart Soetra als meditatie-richtlijn ' op de site van de Vrienden van het boeddhisme
Op de vraag: "Binnen zen wordt de Hart Soetra vaak gereciteerd, meestal echter in het Sino-Japans. Dit betekent dat men niet weet wat men reciteert. Wanneer we, zoals u voorstelt, de Hart Soetra als meditatie-richtlijn aanwenden, is het toch van belang de tekst te begrijpen? Hoe is de Hart Soetra als basis voor meditatie te gebruiken? "
antwoordt Brunnhölzl: "Vanuit mijn perspectief zijn aan de Hart Soetra twee aspecten te onderscheiden: een energetisch en een inhoudelijk element. Bij het energetische aspect gaat het er niet zozeer om de woorden te begrijpen. Het gaat er meer om met de Hart Soetra in een geestelijke toestand te geraken van openheid en van vrij zijn van de gebruikelijke referentiekaders. De tekst als zodanig is bij het reciteren relatief onbelangrijk. Door het ritme en de aanwezige anderen 'gebeurt' er iets. Indien men evenwel dieper in de tekst wil doordringen, is het van belang de taal te begrijpen. Daarvoor is het essentieel naast het reciteren stil te staan en over het gesprokene na te denken"

Verdere bronnen:
* 'The Heart of Understanding' door Thich Nhat Hanh (het complete boek)
* Over het boek 'De Hart Sutra ' door Geshe Sonam Gyaltsen
* 'The Heart of the Perfection of Great Wisdom Sutra' uit Infinite Circle door Bernie Glassman
* 'Heart Sutra - Ancient Buddhist Wisdom in the Light of Quantum Reality ' door Mu Soeng

Ik heb heel wat toelichtende teksten van Mahayanisten gelezen en het viel me op dat in die toelichtingen - behalve enigszins die van Mu Soeng (zie ook zijn 'Heart of the Universe ' uit 2010) - nooit de meest elementaire zaken werden uitgelegd:
a.  wie is Sariputra en waarom moet hij nogal belerend worden toegesproken?
b.  wat 'leegte' is weten we wel (zie Nagarjuna), maar wat is eigenlijk 'vorm'?
c.  wat is de plaats van het rijtje van vijf in het boeddhisme?

Ad a.  Sariputta (Sanskiet: Shariputra) was een van de belangrijkste en meest bekende leerlingen van de historische Boeddha. Of hij (en anderen) echt heeft bestaan, weten we niet. Hij staat in ieder geval bekend als de intellectueel van de leerlingen, zoals Ananda (die alle uitgesproken sutta's heeft onthouden) de gevoelsmens was en MahaKassapa (de zogenaamde opvolger van de Boeddha, omdat hij het in stilte laten zien van een bloem begreep) de machtsmens.
De intellectueel: daar moeten sommige boeddhisten niets van hebben. Vanuit Mahayana-perspectief staat Sariputta model voor het tekortschieten van het vroege boeddhisme, later minachtend 'hinayana' genoemd en nu bekend als Theravada. Sariputta-bashen was een geliefde activiteit in de vroege Mahayana; daarom moet de strekking van de Hart Sutra zogenaamd aan hem, de kennelijk onwetende, uitgelegd worden.
Wie alles (uit de Pali Canon) over hem wil weten, leze Nyanaponika's 'The Life of Sariputta '

Ad b.  'Vorm' blijkt de vertaling te zijn van de Sankriet-term rupam. Het hele rijtje is tasmāc chāriputra śūnyatayāṃ na rūpaṃ na vedanā na saṃjñā na saṃskārāḥ na vijñānam .
En 'rupam' (Pali: rupa) wordt meestal niet als 'vorm' vertaald maar als 'materie', meer precies (leerde Abhidhamma-studie me): 'materiële kwaliteit'.
En materie, dat is: elementaire deeltjes, is niets dan een golffunctie, dus leegte. Welke deeltjes zou de Hart Sutra trouwens bedoelen: bosonen, elektronen, neutrino's etc? Of misschien wel anti-materie ? Of donkere materie ? M'n kaarten zet toch maar op donkere energie .

Ad c.  Niet alleen is vorm leegte, maar ook
gevoeldenkenwil en  bewustzijn zijn dat.
Samen vormen deze de vijf khandhas / skandhas.

In Wikipedia deze uitleg:
"De vijf khandhas (Pali; Sanskriet: Skandhas; letterlijk:
'vijf hopen') of de vijf groepen van bestaan is een in het boeddhisme vaak voorkomende onderverdeling van de bestaansdelen, geledingen of aspecten van de mens.
Soms spreekt men ook wel van de
'vijf groepen waaraan gehecht wordt '.
"

Dat het om de vijf gehechtheden gaat, lees ik nergens in al die 'uitleg'.
Dan wordt alles logisch: als je de gehechtheden heb losgelaten, zijn ze er niet meer, leeg dus.

Kortom: chant de Hart Sutra vooral in het door niemand beheerste oud-Japans; en doe dat als mantra. Niet alleen het 'gate, gate ...' heeft geen wereldse betekenis, dat heeft de hele sutra niet.

======================================================================

Nieuwsberichten en aankondigingen

Een 'maandblad' - hoewel vooral bedoeld voor reflectie - kan ook een rubriek 'berichten' hebben.
Alleen zijn die er op dit moment nauwelijks m.b.t. het boeddhisme in Nederland:

* Weinig nieuws uit de vipassana-gemeenschap n.a.v. de zaak Mettavihari (in feite twee zaken:
  het misbruik en de doofpot). De groep mensen die een vervolg op de 13 dec bijeenkomst moet
  voorbereiden,komt binnenkort bij elkaar. In ieder geval één leraar heeft mijn voorstel omarmd
  Verder een interessante reactie van Gerben Hieminga op de gedachten van Adi Ichsan.
* Geen nieuws over het Zen Centrum Amsterdam, behalve dat er een bestuurslid is afgetreden;
  Nico Tydeman heeft niet gereageerd op mijn voorstel hem te interviewen.
* Geen nieuws over de BUN of de BUN-leden, afgezien van interne sangha-activiten.
* Geen nieuws van de werkgroep die onderzoekt wat er met het kapitaal van de Vrienden
  van de BOS gaat gebeuren (een privaat vervolg op Bodhitv bijvoorbeeld).
* Geen aan te kondigen boeddhistische televisie-programma's van KRO-NCRV.
* (Nog) geen bekende boeddhisten overleden; statistisch kan dat niet lang meer duren.
* Geen tekst van de toespraken die kennelijk 22 januari zijn gehouden bij de eerste certificering
  van Boeddhistisch geestelijk verzorgers aan de VU, hoewel ik de organisatoren daar vriendelijk
  om heb gevraagd. Om wie gaat het (waar is Corine de Jong, voorheen bij BC Haaglanden,
  toch gebleven?) en wat wordt hun rol in hun sangha?

Toch nog een bericht: Een tentoonstelling in het Museum voor Volkenkunde in Leiden over de Boeddha. Van 12 februari tot 14 augustus; de opening vindt op 11 februari plaats, met een inleiding door een illuster boeddhisme-deskundige. Zie hun website .

En heeft u al de petitie ' Marc Dullaert moet blijven als kinderombudsman ' getekend?

======================================================================

' Bij wijze van zijn '
  Gedichten uit een lang verleden maar toch van wie anders dan van 'mij' ?


Toen ik een jaar of twintig was, heb ik gedichten geschreven. Eerst als dienstplichtig soldaat ziekenverzorger in een kazerne met nauwelijks zieken, later als student psychologie/pedagogiek in Amsterdam. Geïnspireerd door boeken over Oosterse filosofie (Upanishads, Taoïsme, Zen) en andere dichters (Remco Campert, Bert Schierbeek, Rainer Maria Rilke).
Toen ik er ruim zestig had, heeft m'n vriendin - nu mijn vrouw - een selectie ervan uitgetypt en heb ik die naar een paar uitgevers gestuurd, vergeefs.
Het dichten hield op, serieuze studie en daarna gezin, werk en politieke betrokkenheid kwamen ervoor in de plaats. Allemaal zo'n vijfenvijftig jaar geleden, maar op de een of andere manier zit ik toch in die gedichten.
Of toch niet, al heet de schrijver ook Joop Romeijn?
Omdat dit blog toch een soort persoonlijke speeltuin van me is, plaats ik ze hier. Waarom 'nu'? Dat zal best een psychologische reden hebben.
Misschien ook wel als eerbetoon aan Remco Campert, die het veel beter kon, en door is gegaan.
Ik heb afgezien van enige actuele redactie of duiding; gewoon alles overgetypt.
Op het schutblad staat (uit 1964) met potlood:
"Geschreven tussen juni '59 en juni '61. In de kazerne te Geertruidenberg, in Rotterdam het weekend thuis en de laatsten (vanaf 'Toen gingen we zingen') in Amsterdam."

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


Bij wijze van zijn


Gedichten


J. Romeijn          


-------------------------------------------------------------------------------------------------

        Elle est retrouvée
    Quoi? l'Eternité
      Cést le mer allée
Avec le soleil

             A. Rimbaud

Zou men haar weer gevonden hebben
Jij, de zon
heb je haar in de steek gelaten
maar waar dan
aan de andere kant
Wij zijn toch allen één,
één grote familie
of één afschuwelijke zandvlakte
En iedere korrel: scherf
Maar naast het strand loopt
loopt steeds de zee
soms zie je ze gearmd gaan
meestal spelen ze
En kijk .... daar is de zon ook.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Wat doe je
Ik geef de bloemen water
zodat ze niet verdorren
Ik geef de kinderen eten
zodat ze niet verhongeren
Ik geef moed.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Lieve God
Gij die nooit moe wordt
mij te begrijpen
en daarbij zo ver gaat
dat ik soms denk
dat U niet bestaat.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Van God te durven spreken
is iets vanzelfsprekends
benaderen

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Kan de dood soms
iets veranderen
zoveel vergeten
als mijzelf
en alles weer als vroeger
dat is ongeboren,
buiten de tijd,
zijn.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Het licht
dat de dingen doet bestaan
is aan
nog rood
is de zon
ik ben al zeer licht

Waar willen we
door genezen worden
is het niet
de stilte
die we zoeken

Licht is geluid
door onhoorbaren gemaakt
geluid is licht
midden in
m'n gezicht

-------------------------------------------------------------------------------------------------

In mij is een wereld
aan het ontstaan
die steeds opnieuw
geschapen moet worden
wil ik er in blijven leven

Ik droom mijn idealen en illusies
wel aan elkaar

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Met woorden
muziek waar maken
zig-zaggend door de kosmos
(een leeg woord) zwerven
een paar lijnen in de gaten houden
en zo voort

plots neerstortend op aarde
een droomreis afbrekend
omdat er gebeld wordt
er is wat gebeurd
zeggen ze
ergens
daarom belden we maar even
we wisten eigenlijk niet
of je nog leefde

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Ongedicht

En plein de feu
dit Madeleine
hebben we voor het laatst gekust.

Hebben we
gedaan en gedacht
alsof we
gelukkig waren.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Zou ik nog
een driehoeksverhouding
kunnen maken
het is al lang geleden
dat ik het probeerde

één hoek rond
lang en smal als het werk van Moore
die ik moet bewaren
voor het laatst

twee hoek ver en traag
hoog en verheven
onvergelijkbaar

drie hoek worstelend en
zich vormend
steeds en actief en
levend

een mens.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Orthodox

Het goede voorbeeld is gegeven
goed, we hebben er niets aan.
maar toch kan het heel even
iets doen aan ons bestaan

Stilte kan slechts volgen
op deze moedige daad
die ons soms doet vergeten
dat het steeds slechter gaar.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Wis en toch kan
het niet meer zijn
grote doen
elk neemt zijn recht
doet en laat niet
waarom weet hij niet
dit zweeft
gaat tot de bergen
maakt dan een eind
tot betere waarde -
verhouding.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Wie zonder woorden is
en soms met stamelen
in de ruimte van de taal
doorbreekt
voelt zich uit

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Eenzaam sta ik
tussen het leven
en de waarheid
het zou me niets verbazen
als ik er naast ben.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

De dag brak aan
geen nieuw geluid
maar wel muziek
als van oudsher

Kunst is het niet
de dag brak aan
maar
de dag

dag.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

               Begrip

Je bent net zo menselijk
als ik
alleen
mezelf kende ik zo slecht
aan duizend anderen
moest ik me spiegelen

En jij hebt je weerkaatst
en je beeld aan mij gegeven.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Die dagen hadden we
alles wat we wensten
's morgens begon het
soms met regen
maar altijd met licht
dat niets beters wist
dan te zijn
zeer licht
mensen liepen
dachten ze
maar nooit voelden ze
de modder tussen hun tenen
die wij gebruikten
om harmonie te scheppen

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Mensen en mensen en mensen
Eilandjes eenzaam door altijd
En ik wil water zijn
Eilandjes omspoelen
Ze met elkaar verbinden
Geen eiland, maar wel van de aarde

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Ik haal adem
beweeg mijn lippen
laat het geluid zijn gang gaan
over de woorden de muziek heen

Hoewel denkend de mens is
vergeet ik het

Want nu ontvang ik
vang vergeten dromen van woorden op

Goden worden bijgezet
paradijzen opgehaald
de alledag tot feest verklaard

En toch altijd
moet er aan herinnerd worden
dat er iets bestaat

-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------

Toen gingen we zingen
van vroeger
en later
er waren vogels
en ongedierte
veel belangstelling
van alle zijden
echter trokken wij
ons toch terug
Voorposten werden stadions
ergens in het onopvallend zijn
wordt nog geleefd
Beter dan vergeten
is er niet, of ....
zullen we nog groot worden

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Het zinloze
tot beginsel verklaren
het zinnige aan het
redelijke uithuwelijken
wat moet daar van komen

Het zekere
onzeker verklaren
Geluk buiten de
definities om brengen
En gelijk-zijn tot de
andere dingen beperken

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Nu dan dit schrijven is begonnen
weet waarover het zal gaan
niemand weet dit, kan ooit vermoeden
wat een mens is.
op zichzelf. hoor ik al fluisteren
inderdaad. niets ongeveer
massagod. offerdier
alles haast kan hij zich wezen
maar dit is geen reden
tot wat dan ook.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Dan lopen we weer
in streken waar mensen
als hier soms pinguïns
beschouwd worden
wat vreemde, onhandige wezens
wel koddig en
ach maar
hoe moeten er ooit goden uit groeien

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Klein voortbewogen
stuk adem soms alleen
maar wat lucht
komt door de ruimte lopen
weet niet wat zien of horen
zal nooit van voelen weten
maar begrijpt van
liefde en sterven
zonder dit alles wat men noemt
zelf meegemaakt te hebben
is meegeleefd niet meer ....
lost het op.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Het doen dat ik moet doen
een zinvolle hand slechts
bewogen
een gebaar zodoende
dat uitwist en waarmee
een wereld begint

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Zand gaat door
onze mond van het weten
daarna loopt er
een man weg en zegt:
Ik heb veel geleefd
op deze aarde
Ik heb veel gedaan
om deze wereld meer dan
bewoonbaar te maken
De zon die
ik de mensen liet zien
was groter dan hun angst
Wie probeert niet
in evenwicht te blijven
tussen ... zelf
zich in te nemen
gaat het uit
Tussen stof en regen
is een mens
lopend uit de dingen
om weer
naar zijn volheid
terug te gaan.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Als het zachtjes
verder gaat, weet ik
dat dit wel
leven genoemd kan worden
dat het wel goed gaat soms
maar nooit iets voorstelt

meer dan iedere dag
kan het niet
een zonsopgang meemaken
minder dan een nacht
is het niet een verlangen
naar klaarheid

soms ook, maar dit
is reeds bekend,
beminnen wij de duisternis
maar
omdat die het licht-zijn
achter zich heeft

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Wartaal om mijn gevoelens
voor  je  te  benaderen      

Je handen
lopen waar de dingen
aan elkaar grenzen
hoe kan ik vergeten
Steeds weer
krijg ik bericht
dat het eiland de Schoonheid
overstroomd is
door zelfgemis.
Je bent zo echt
hoe kan men ooit
van ons-tweeën spreken
heb je ooit twee tegelijk gezien
hoe kan ik vergeten.
Geloof je
dat de tijd bestaat
Leef je soms?
of maak je de dingen wit
Je merkt alles
Hoe kan ik vergeten
dat ik moest vergeten.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Wat is nu
na dit alles
eigenlijk bewezen
dat het lachen
er niet bij hoort?
het leven
dat sterk en ver zijn
ja ver vooral
het misschien kunnen maken?
Wind vlaagt door de straten
over pleinen en laat
water ontstaat overal.
Dat weten
en dan oud worden
om het te vertellen
nooit meer zeggen
dan men doet
en dat zelfs niet.
Zal ik later liefhebben?

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Zo maar
hier en daar
door groeien
waarnemen dat de zon
elk verkeer, als gewoonlijk,
bemoeilijkt

en dan
tussen de vingers
iets van niet-mij ontdekken
dat er vroeger ook wel was
maar nu toch pas
er zelf gekomen is.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Toen dan de zon weer
wist dat er mensen waren
en bloemknoppen en oud licht
toen hij dit alles wist
vermande hij zich
en liep ons achterna
wij gingen over de aarde
bewerkten en bemerkten deze
ook zonder eind of doel.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Als dan de droom van vroeger
(grote stappen, vogelvlucht)
niet meer droombaar is
want wie weet nu nog van geluk

Als dan de moeder van het weten
zich met de daad inlaat
geschokt door mij, de mens
zal het lot zich verheffen.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Hij keek zijn eenzaamheid zo aan
liep er tegen zich te pletter
kon zich, zonder dit verder
nog op te merken,
over de aarde voortbewegen
Een schaduw.
naar buiten geslagen vlam
door zijn denkgewoontes heen

Zo ben ik hem tegengekomen
wij aten hetzelfde brood
wisten daarom
ons bij elkaar te houden
elke dag voelden we overbodigheid
(springen zonder spanning)
afvallen als een korst
van vergeten infecties
woorden werden zelfs bezworen
bleef er lachen over
bekkens vol lachen
wij deelden handen uit
en werden tot stuwdam.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

De tranen van de dag
hadden zich tot brood verenigd
Het blauw van de nacht
onzichtbaar haast
als het geluk van oude vrouwen
Dit alles zag ik
Ik, een kind
lopend in m'n schaduw
van vernuft
lopend ver weg naar
het stralend gedag
naar het zingen van een lichte man
die zich eens probeerde te doden
en nu zegt niet meer te leven
maar z'n dood als straf
buiten de tijd gesteld zag
zodat hij nu moet zingen
om zich soms aan te tonen
Ja dit alles zag en heb ik zacht
gehoord en doorgefluisterd
Toen men weer ons werd.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Toe nou zon
jij grote door m'n ogen
verlichte bal
met je vreemde aspiraties
licht te willen geven
warmte uit te stralen
te laten groeien
dacht je dat ik dat ook niet kon
ach kom
jij zon.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Mijn wereld waar ben je gebleven
waar heb ik je gelaten
als je wist waar ik was
een steeds kantelende ijsschots
in het andere zwevend gebleven
angst is het maar ik zeg: leven
als je dat wist, mijn wereld
of ben je buiten mij vergaan,
en wel voelt dat ook wij
niet meer bij ons kunnen passen
dan komt het:
wij wenden ons zinvol
naar elkaar toe