dinsdag 29 september 2015

Als Alzheimer eraan komt. Kan ik mindful dementeren en biedt 'anatta' dan troost? En over (niet) dood willen

Tenzij een verkeersongeluk of een ziekte me eerder te pakken heeft, zou ik wel eens dement kunnen sterven. ('Dementie' is geen ziekte trouwens, vind ik, daarover later meer)
Alzheimer was het eind van een aantal van mijn familieleden aan vaders kant, (aan moeders kant waren het meer hartstilstanden). Weliswaar nog niet helemaal op de leeftijd die ik nu heb, maar veel scheelt het niet. Het was in ieder geval hun staat van zijn aan het eind van hun leven, of ze er aan dood zijn gegaan, was voor mij niet helemaal duidelijk, maar veel deed dat er niet toe.

Ik zie er niet tegen op, daarvoor is het te abstract en heb ik te weinig fantasie om me goed voor te stellen hoe het leven dan zal zijn. Wel wil ik weten of er - als ik behoorlijk diep dement ben - nog iets van m'n boeddhistische houding en beoefening over zal zijn?

Nu benader ik dit thema maar zoals de meeste thema's die m'n interesse krijgen: door er literatuur over te verzamelen en te proberen er een samenhangende tekst over te schrijven.
De meeste literatuur gaat over een ander onderwerp, de mantelzorger: hoe gaat je (als boeddhist bv) om met een dementerende partner of vader/moeder? Ook van belang, maar ik ben nu op de dementerende zelf gericht.

Toch geef ik wel wat van mijn bevindingen hierover weer, wellicht hebben anderen er wat aan en ik indirect (als mogelijk toekomstige dementerende) ook.
En bovendien kunnen de rollen wel eens omgedraaid zijn. Ik ben op dit moment samen met m'n vrouw aan het oud worden. Hoewel ik denk (hoop?) van niet kan het wel eens zo zijn dat ik niet de dementerende wordt maar de mantelzorger.

De vragen zijn opvallend genoeg min of meer de zelfde:
Heb ik straks (bij het dementeringsproces en het leven dat ik dan leidt) iets aan m'n boeddhistische verworvenheden: m'n inzichten en m'n meditatie-methoden?
Vooralsnog denk ik: niet zo gek veel. Ja, als ik arahat zou zijn, 'ontwaakt' oftewel 'verlicht', dan zouden de effecten me niet meer raken, maar de kans dat dat me de komende jaren overkomt lijkt me klein.

Het lastige is dat ik niet echt weet wat het in gaat houden, al heb ik het (nabij) bij anderen meegemaakt en er over gelezen: m'n inlevingsvermogen is nogal beperkt.
Ook zijn er nogal diverse vormen, met verschillende symptomen.
Uit een recente omschrijving van het ministerie van VWS ontleen ik het volgende:

"Dementie is een complex van symptomen (syndroom), waaraan verschillende oorzaken ten grondslag kunnen liggen, waarvan verreweg de meeste gelokaliseerd zijn in de hersenen.
Er zijn in het kader van dementie 5 belangrijke uitgangspunten om te onthouden:
1.  Dementie is geen gewone veroudering en komt voor vanaf het 30e levensjaar.
2.  Er zijn vele vormen van dementie en elke vorm is verschillend in presentatie,

     beloop, zorgbehoefte en zorgzwaarte.
3.  Dementie betreft veel meer dan alleen het geheugen
4.  Dementie heeft een lange, vaak aspecifieke, aanloop.
5.  Er is geen genezing, wel behandeling.
".
Voor de hele tekst: zie 'Beschrijving Dementie '  - Bijlage bij een  'Kamerbrief '  d.d. 7-7-2015

Ondanks al deze onvoorspelbaarheden over mijn toekomst richt ik me toch maar op m'n gedachte: misschien krijg ik over een jaar of wat (tien?) wel dezelfde Alzheimer als m'n vader.

=======================================================================

Is dementie een ziekte; en is 'anatta' een bruikbaar concept? Filosofische vragen

Er blijkt al een tijd een discussie te woeden tussen dementie-deskundigen over wat het nu eigenlijk - in existentiële zin - is. Dat merkte ik uit twee recente artikelen in de Volkskrant: Waarom zou alzheimer onoplosbaar zijn?  van 19 september en Hoe willen we omgaan met dementen?  van 28 sept. 2015.
Merkwaardig genoeg is de vorm van de discussie een schijnbaar semantische vraag:
Is dementie een 'ziekte'? Kan Alzheimer de wereld uit (met o.a. een medicijn)?
Een strijd tussen de 'alarmisten' die spreken van een alzheimerepidemie, een nationale ramp; en de 'sceptici' die dementie niet als een ziekte zien maar als het gevolg van veroudering.

Uit het tweede artikel van Boenink, Cuijpers en van der Laan: "Fundamenteler is de vraag of het Alzheimeronderzoek zich niet te veel vernauwt door Alzheimer te benaderen als een pathologisch probleem dat in principe langs medisch-technische weg oplosbaar is. De grens tussen wat nog als normaal en wat als afwijkend beschouwd moet worden, is niet zo helder als de aanduiding 'ziekte' doet vermoeden. Hoe de klachten worden ervaren, hangt minstens deels af van wat iemand belangrijk vindt in het leven. Verschijnselen die voor de een lastig te verteren zijn, worden door een ander nauwelijks als problematisch ervaren. Ook de omgeving speelt daarbij een belangrijke rol. ...
De vraag of Alzheimer als een ziekte moet worden gezien, wordt dus mede bepaald door opvattingen over wat een goed leven is. Opvattingen daarover verschillen, tussen mensen met klachten, maar ook tussen onderzoekers. Daarom tellen de uiteenlopende benaderingen van Alzheimer niet op tot een harmonieus geheel. De waarden die aan verschillende benaderingen ten grondslag liggen, kunnen zelfs direct conflicteren. Degenen die Alzheimer als een biomedisch, in principe oplosbaar probleem zien, benadrukken doorgaans ook het afschuwelijke karakter ervan. Maar die associatie van onvermijdelijke negativiteit willen degenen die zich tegen het ziektelabel verzetten nu juist vermijden. Omgekeerd zijn de 'biomedici' bang dat teveel nadruk op acceptatie van dementieklachten kan leiden tot onwenselijk fatalisme.
De controverses rond Alzheimer gaan dus niet alleen over de vraag of er binnen afzienbare tijd een medicijn te verwachten valt. De belangrijkste onderliggende kwestie is hoe we als samenleving willen omgaan met mensen met dementieklachten, als groep en als persoon. Dat is geen vraag die zich laat beslechten met wetenschappelijke middelen. Het debat moet dan ook niet tot wetenschappelijke experts beperkt blijven.
"
Dat vind ik ook, al kan ik hier niet echt een zinvolle bijdrage leveren: ik weet het gewoon niet.


Een andere vraag die me bezig heeft gehouden: anatta (niet-zelf) is één van de karakteristieken van het bestaan in het boeddhisme, naast anicca (het impermanent zijn van alle fenomenen) en dukkha (lijden, onbevredigendheid).
Oppervlakkig gezien lijken het gewenste leven zonder het concept 'zelf' (dit ben ik) en de gedesoriënteerdheid van de dementerende op elkaar. Maar volgens mij klopt dat niet, al kan ik dat niet goed beargumenteren: de concepten uit het medisch-psychologische model om dementie te beschrijven en de concepten uit het soteriologische boeddhistische model zijn zo fundamenteel verschillend (dienen een volstrekt verschillend doel) dat elke vergelijking mank gaat. (Wat trouwens wel overeind blijft, bij beide, is het concept dukkha)

In haar boek 'Do you remember me?' citeert Judith Levine de
"... Buddhist scholar Andrew Olendzki: It's hard for many of us to ge to anatta, because of our insecurity and neurosis, which is our dukkha; which, somewhat tautologically is caused by our inability to let go. 'Before you can be no one', he noted, 'you have to be someone'. ".
En dat 'someone' zijn ontbreekt nu juist bij de dementie, wordt ieder geval minder en minder.
Zie voor de context van deze passage de bijlage onderaan deze blog. Levine gaat daarin ook in op de laatste fase van het leven van Ajahn Chah en de lichtere Thaise cultuur t.a.v. het fenomeen dementie; al heb ik twijfel of deze beschrijving helemaal correct is.

Twee citaten uit 'Accesstoinsight' van Thanissaro Bhikkhu om het concept 'anatta' in het vroege boeddhisme te verduidelijken:
"Is the central Buddhist teaching of anatta (not-self) a statement of metaphysical truth, or is it a strategy for gaining release from suffering? Through a careful study of the key passages from the Pali canon on the subject of anatta, the author here demonstrates the latter to be the case."
"... the anatta teaching is not a doctrine of no-self, but a not-self strategy for shedding suffering by letting go of its cause, leading to the highest, undying happiness. At that point, questions of self, no-self, and not-self fall aside. Once there's the experience of such total freedom, where would there be any concern about what's experiencing it, or whether or not it's a self?"
Bron: hier  en  hier . Kortom 'anatta' is niet een (gelukzalige) toestand waarin je kan verkeren maar het loslaten van het (voordurend) construeren van een zelf, van een ego. En het loslaten van trots (op wie je bent of was), dat is dan wel weer een verband tussen anatta en dementie.

=======================================================================

Als boeddhist een dementerende verzorgen

Er wordt de laatste jaren enorm veel geschreven over het verzorgen van een dementerende partner of vader/moeder. Een zware taak, dat is duidelijk; en ook de langzame. (ik zou haast zeggen: geniepige) groei ervan. Ik noem twee boeken waarin de verzorger een (Westerse) boeddhist is, en de verzorgde soms ook maar dat is niet steeds duidelijk. En een boek van een deskundige boeddhist over het verzorgen.

Do You Remember Me?   A Father, a Daughter, and a Search for the Self
(door) Judith Levine
Hierboven al genoemd; een deel (bv hfst 11) is te lezen via Google books en bijlage.

Uit de Review in Amazon:
"The book is both the memoir of a daughter coming to terms with a difficult father who is sinking into dementia and an insightful exploration of the ways we think about disability, aging, and the self as it resides in the body and the world.
In prose that is unsentimental yet moving, serious yet darkly funny, complex in emotion and ideas yet spare in diction, Levine reassembles her father's personal and professional history even as he is losing track of it. She unpeels the layers of his complicated personality and uncovers information that surprises even her mother, to whom her father has been married for more than sixty years. ...
While Levine chronicles these developments, she looks outside her family for the sources of their perceptions and expectations, deftly weaving politics, science, history, and philosophy into their personal story. A memoir opens up to become a critique of our culture's attitudes toward the old and demented. A claustrophobic account of Alzheimer's is transformed into a complex lesson about love, duty, and community.
What creates a self and keeps it whole? Levine insists that only the collaboration of others can safeguard her father's self against the riddling of his brain. Embracing interdependence and vulnerability, not autonomy and productivity, as the seminal elements of our humanity, Levine challenges herself and her readers to find new meaning, even hope, in one man's mortality and our own.
"


The Present Heart: A Memoir of Love, Loss, and Discovery door Polly Young-Eisendrath
Zie  informatie en lees passages bij Amazon

Polly Young Eisendraht is een bekend boeddhiste (leerling van Phillip Kapleau Roshi and Shinzen Young; schrijft o.a. in Tricycle) en psychotherapeute. In dit boek beschrijft ze de dementering van haar man Ed Epstein. En de ontwikkeling (verandering) van de relatie tussen hen.
Boeiend (zover ik het heb gelezen) maar niet goed samen te vatten.


In samenwerking met de Universiteit van California heeft Marguerite Manteau-Rao (haar website ) een op de MBSR gebaseerde methode van mindfulness-training voor mantelzorgers ontwikkeld. Daarover verschijnt begin 2016 haar boek
Caring for a Loved One with Dementia: A Mindfulness-Based Guide for Reducing Stress and Making the Best of Your Journey Together
Zie de aankondiging in Amazon . Hieruit, al is het een marketing-tekst:

"Caring for a Loved One with Dementia is a unique and compassionate guide that offers an effective mindfulness-based dementia care (MBDC) program to help you meet your own needs and lower stress levels while caring for your loved one.
Caring for a loved one with dementia can be extremely stressful. This essential guide provides skills for dealing with the accompanying emotional and physical stress, and offers tools to help you manage your own needs, in addition to the needs of your loved one. Dementia is a cruel disease that can leave both the sufferer—and those who care about them—reeling. But in the midst of the pain, the mindfulness practices in this book will help you find strength and meaning in each moment you spend with your loved one.
The unique program in this book addresses two of the most important needs caregivers face: stress reduction and greater ease in providing care. In addition, you will learn to approach your care with a calm, centered presence, respond to your loved one instead of reacting, and learn to connect with your loved one beyond their words. Perhaps most importantly, you will learn to effectively manage the grief, anger, depression, and other emotions that are often associated with dementia care.
"

=======================================================================

De seniel wordende boeddhist

Hier gebruik ik voor de afwisseling maar eens de ouderwetse term 'seniel', de nadruk leggend op mijn dementie als oudersdomsverschijnsel.
Ik heb nauwelijks teksten gevonden van of over boeddhisten die zelf dementeerden. Weliswaar heb ik gelezen over een op het eind van zijn leven demente Ajahn Chah die z'n waardigheid en vermogen om anderen te helpen op hun pad behield; maar volgens mij had hij een ander syndroom.
Verder verhalen over kinderlijk-vriendelijke dementen, maar dat waren die mensen mogelijk van karakter, ik kan eerder een eigenwijze nihilist worden. Toch nog maar oefenen dus.

Er zijn veel (langzamerhand: zeer veel) teksten, verhalen, gedichten enz. van mensen die aan het dementeren waren Vaak ontroerend, soms inzichtgevend en een enkele keer inspirerend (zo kan het ook). Bijvoorbeeld twee boeken, één uit de beginfase  en  één uit de middenfase  van de dementerende Thomas DeBaggio.

In het artikel How Meditation May Help Against Alzheimer’s ( hier ) worden de positieve resultaten beschreven van een onderzoek van mindfulness gegeven aan mensen met Alzheimer:
"... researchers looked at 40 older adults ranging in age from 55 to 85. Half were taught mindfulness meditation, a type of Buddhist meditation that promotes being mindful of the present moment and letting go off worries relating to the past or future. The meditators attended weekly two-hour meetings in which they learned the techniques of mindfulness, including awareness and breathing techniques. They also practiced mindfulness meditation for 30 minutes each day at home and attended a single, daylong retreat. The other half did not meditate.
The researchers found that practicing mindfulness meditation reduced feelings of loneliness in seniors. Many elderly people are prone to loneliness, which has been linked to poor health and an increased risk of heart disease, depression and Alzheimer’s.
Meditation also reduced levels of inflammatory proteins. “Our work presents the first evidence showing that a psychological intervention that decreases loneliness also reduces” markers for inflammation, said Dr. Steve Cole, professor of medicine at UCLA. “If this is borne out by further research, mindfulness-based stress reduction could be a valuable tool to improve the quality of life for many elderly people,” including those caring for a loved one with Alzheimer’s disease.
"

Hoewel ik er geen onderzoeksgegevens of casuïstische beschrijving van ken, denk ook dat ook de beoefening van de brahmaviharas behulpzaam zijn voor mensen met Alzheimer. De meditatie met 'liefdevolle vriendelijkheid' (metta) als 'compassie' (karuna) acht ik bekend. Maar meer specifiek is - voor mij - de beoefening van 'gelijkmoedigheid' (upekkha).
Zie bv deze informatie en een 'guided meditation' door Joseph Goldstein.

Kan inzichtsmeditatie ('vipassana', de superieure vorm van 'mindfulness') helpen?
In essentie niet, meen ik; daarvoor is het dictaat van de materie, van de niet meer functionerende hersenen te sterk.
Een mindfulness-cursus helpt (een beetje, aan de symptomen) staat in het hierboven geciteerde onderzoek. We moeten echter wel beseffen dat het Pali-woord 'sati' - de centrale term bij de meditatie - niet alleen 'mindfulness' betekent maar ook 'geheugen'. Zie Wikipedia-lemma . En juist het geheugen functioneert steeds minder tot vrijwel helemaal niet meer bij Alzheimer.

Een voorzichtiger formulering is: kan het gemediteerd hebben (en dan denk ik vooral aan 'inzichtsmeditatie') helpen om, als men eenmaal Alzheimer heeft, minder 'last' te hebben van de desoriëntatie? Ik sluit het niet helemaal uit. Een zekere relativering van mentale en sociale constructies heeft al eerder plaatsgevonden; de paniek van iemand als gevolg van mentale, ruimtelijke en temporele desoriëntatie kan minder zijn; ik ben wel een beetje vertrouwd met desoriëntatie. En al langer is mijn motto: 'Wees blij dat het leven geen zin heeft'.

Tenslotte: zou contemplatie op anatta (niet-zelf) behulpzaam zijn voor iemand met Alzheimer (ik bijvoorbeeld)? Misschien, ik weet het niet; zie de 'filosofische' paragraaf hierboven.

=======================================================================

De gedachte aan zelfmoord of euthanasie  -  Ingewikkelde boeddhistische ethiek maar ook een eenvoudig principe:  compassie met de nabestaanden

Wil ik dit leven van een gedementeerde? In een lichte of zware permanente paniek, zonder greep op het leven, eenzaam omdat ik mensen niet meer herken en ook fysiek steeds verder beperkt?
Dat weet ik niet. Het gaat langzaam en misschien wen ik er ook langzaam aan.
Dat roept de vraag op naar het eventueel plegen van zelfmoord of het laten verrichten van euthanasie.
Euthanasie vragen kan alleen aan het begin van het dementeringsproces, zo is het beleid op dit moment, maar dat doe ik denk ik niet. Mijn levensvreugde is nu nog zo groot, vermoedelijk neemt die niet zo snel af.
En later heb ik mogelijk niet meer de wilskracht, de planningskracht om zelfmoord te plegen. Als ik dat al wil.
De afgelopen maand is er in Nederland een discussie geweest in het BoeddhistischDagblad ( hier ) over boeddhisme en zelfmoord. Naast begrip voor de ondraaglijkheid van het leven van iemand die dat doet waren er argumenten tegen: het voorschrift van niet doden, en dus ook niet mezelf doden; dat is wel een punt.
En het leerstuk van karma, wat er op neer komt: het helpt niet echt als je zelfmoord pleegt, het veroorzaakt zelfs negatief karma en dat krijg je een volgend leven terug; dat maakt niet zo'n indruk op me: ik geloof niet in wedergeboorte en in de werking van karma over meer dan één leven.

Ik zit met een tamelijk andere twijfel, een tegenargument waarover ik niet heb gelezen: compassie met degenen die me vinden en met m'n nabestaanden
Zie bv de 'Brief aan een wanhopige ' op de site van 'NieuwWij'.
Ik heb iemand met opzet onder de trein zien lopen, onder m'n coupé-raampje en ik heb het van anderen gehoord. En ik heb het verdriet, de boosheid, de schuldgevoelens en het onbegrip – jaren lang – meegemaakt van nabestaanden. Wil ik ze dat aandoen? Dat is wat ik bedoel met compassie.

Maar mag ik dan niet één keer aan mezelf denken? En aan de andere kant: als ik blijf leven, blijven ze met me opgescheept zitten, met m'n afhankelijkheid, m'n slechte humeur, m'n gevaarlijke handelingen, m'n dwalen, m'n geld weggeven en weet ik wat nog meer.
Een andere mogelijkheid waaraan ik soms denk: verdwijnen, uit Nederland, ergens in een ravijn springen, en dan zo dat niemand me ziet of gaat zoeken. Maar de onzekerheid als gevolg daarvan is ook niet leuk voor m'n nabestaanden. Toch denk ik wel eens, als ik in de bergen een afgrond zie: dat is wel een goede plek, daar beneden komt niemand. Maar ik kan helemaal zo'n reis niet maken als ik zo ver heen ben. Dus ook niet?

=======================================================================

Het zijn allemaal voorbarige beschouwingen.
Ik ben - zover ik weet – nog helemaal niet aan het dementeren en ik vind het leven leuk.
Dus: we zien wel. Misschien ga ik wel zonder lang proces aan iets anders dood.


=======================================================================

    Bijlage (Klikken om te kunnen lezen)

dinsdag 8 september 2015

De BOS lost op. Een feestje 12 dec. Weten ze nu dat het voorbij is? Of kunnen vrijwilligers met podcasts en website iets van het verworvene continueren?

Op 10 oktober nu vijf jaar geleden hield ik een rede ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de BOS: 'Welkom op de Titanic ' . Hilarisch, al zeg ik het zelf.

Die begon aldus: "De BOS bestaat 10 jaar.
Waarom bestaat de BOS? Hoe is het met de Dharma? Bestaat de BOS over 10 jaar nog?
Dat zijn de vragen waarover ik het wil hebben. Een soort feestrede dus.
Stel u voor: wij zitten hier met de jarige BOS in een theater dat zich eigenlijk op de Titanic bevindt. U weet wel, het schip dat door de eigenaren het beste schip aller tijden werd genoemd en onzinkbaar werd geacht.
En u weet ongetwijfeld ook wat er mee gebeurde, honderd jaar geleden: het botste op een ijsberg en zonk.
Op die Titanic bevinden we ons nu; ik probeer me, met u, dat te visualiseren.
We varen niet ergens heen, dat lijkt maar zo; we drijven in feite maar wat met de stroom mee.
Maar er ligt wel een ijsberg op onze route
Laat ik die zee maar een naam geven, ik noem hem Dharma
Laat ik die ijsberg ook maar een naam geven, ik noem hem de Mediawet.
"

We weten hoe het afloopt: de BOS bestaat over vijf jaar niet meer. En met de Dharma gaat het ook niet zo goed in Nederland; het aantal mensen dat zich boeddhist noemt of 'affiniteit heeft met het boeddhisme ' (kent u die uitdrukking nog, de fameuze 900.000 van Gertjan ?) neemt hard af.

Maar waarom heb ik de gebeurtenissen eigenlijk beschreven vanuit het perspectief van de Titanic, de BOS dus? Het is minstens zo boeiend de botsing met de Titanic te beschrijven vanuit het perspectief van de ijsberg.
Zo'n ijsberg drijft vrij stuurloos, beïnvloed door waterstromen (geld) en wind (politiek) en wordt langzaam kleiner. Dan komt er een brok hol ijzer in zijn ('ijsberg' is mannelijk) vaarwater die hem beschadigt, namelijk een paar brokken afhakt. Jammer, maar kleiner werd hij toch; en hij drijft verder, brokstukken en kleine bootjes achterlatend. Meer is er niet van te vertellen.

====================================================================

Begin augustus heeft de BOS een mail gestuurd naar de sangha's (waarschijnlijk is bedoeld: de BUN-leden) met interessant nieuws.
Nieuws dat niet opgenomen is in de rubriek 'nieuws ' van de website van de BOS, zo bijzonder.

"Beste ...

Eind dit jaar is het zover. Na zestien bijzondere jaren houdt de BOS op te bestaan als zelfstandige publieke omroep. 

Maar dat laten we natuurlijk niet onopgemerkt voorbij gaan.
Zaterdag 12 december organiseren we een BOS-retrospectief in de Tolhuistuin in Amsterdam. Met opgeheven hoofd en de blik gericht op de toekomst maken we er een bijzondere en optimistische dag van. 

Graag nodigen we jullie, sangha’s, uit om mee te denken over wat we die dag kunnen doen. 
De grote lijnen van het programma zijn bekend, maar houden we nog even geheim. De BOS laat in ieder geval een terugblik zien op wat er op tv, radio en internet allemaal gemaakt is in die zestien jaar. En we hebben nog meer plannen. 

Maar wat zouden jullie zelf graag zien? Of misschien presenteren? Of zijn er onderwerpen en thema’s waar de BOS die dag aandacht aan zou kunnen besteden? Er kan in ieder geval een heleboel: van muziek tot een tentoonstelling, maar misschien zijn jullie ook benieuwd naar wat er gebeurd is met bepaalde personen uit BOS-documentaires. Of iets totaal anders. Het belangrijkste is in ieder geval dat we die dag niet alleen kijken naar het verleden, maar vooral ook naar de toekomst.
Zoals jullie hopelijk begrijpen kunnen niet alle suggesties uitgevoerd worden.
De BOS heeft jammer genoeg niet onbeperkt de ruimte, tijd en middelen.
...
 [onderstreping door mij]"

Die middag en avond in Amsterdam-Noord interesseert me niet zo veel. Ik kan me wel voorstellen hoe het er toe zal gaan: oude filmpjes, herinneringen, mooie woorden, ongrijpbare hoop en wellicht tranen.
En dan gaat woensdag 30 december 's nachts bij de radio de stekker er uit, bij de televisie zal het laatste programma wel een paar dagen eerder zijn.
En in februari 2016 of zo zegt iemand: hé, is er geen boeddhistische omroep meer?

====================================================================

Op de twaalfde december wordt ook gekeken naar de toekomst.
Ook de voortdurende reclame van de BOS, vooral 'lid' (een onjuiste term, het is 'donateur') te worden van de 'Stichting Vrienden van de BOS ', heeft dezelfde positieve uitstraling:

Uit hun website : "Alles verandert. Ook de Boeddhistische Omroep. Steun ons en breng de toekomst van de BOS in beeld. Word vriend van de BOS.
Voor slechts 11 euro per jaar ben je al vriend van de BOS. Door jouw vriendschap kunnen we inspirerende programma’s, films en docu’s blijven maken. Doe met ons mee en word nu vriend.
"

Vragen
Welke toekomst dan toch? Via welk medium? Als wat voor een soort rechtspersoon: BOS, Stichting Vrienden van de BOS, een rechtsopvolger, een bedrijf? En met welke financiële middelen?
En wat: alleen beeld (films en docu's) of ook en vooral veel goedkopere en dus haalbaardere audio en/of tekst (website)?
Mag na 2015 de BOS of haar opvolger dan gratis de tot die tijd als publieke omroep gemaakte content gebruiken?

De 'Jaarrekening over 2014 ' , ondertekend door directeur Laetitia Schoofs, is officiëler en heel wat realistischer; zie hieronder.

   Dat brengt me tot de laatste vraag
   Heeft men er over nagedacht om bescheiden, als vrijwilligersorganisatie en
   samen met andere groepjes op internet opererende vrijwilligers, slechts met ad
   hoc verworven donaties, met alleen podcasts en tekst een nieuw begin te maken?


Want al het andere is fantasie, een onverwerkt rouwproces.
Of uitdrukking van de hoop van ZZP-programmamakers af en toe een voorstel met (licht) boeddhistische geur gehonoreerd te krijgen voor al weer een docu uit het hieronder aangeduide NPO/NTR-potje van 12 miljoen.
Wie weet kan ook het langzamerhand wegzakkende 'BoeddhistischDagblad ' en het nog steeds naar een nieuwe formule zoekende 'BoeddhaMagazine ' van Asoka/Milinda daaraan mee doen?
Of niet en doen we met z'n allen op 31 december het licht uit.




zondag 6 september 2015

Vietnamezen, ooit bootvluchteling, hebben nu een boeddhistische tempel in Almere. Open dag van de Van Hanh Pagode

Update 8 september   Vanavond op televisie, Nederland 2       21.20-22.00 uur

Wanhoop op zee
Eind jaren 70 ontvluchten ruim 800.000 Zuid-Vietnamezen hun land.
Over zee in  veelal slechte bootjes. Een kwart van hen overleeft het niet.
'Andere Tijden' reconstrueert de tocht van 140 Vietnamezen in een gammel
rivierbootje. Drie weken lang dobberen ze stuurloos op de Zuid-Chinese Zee.
Aan boord worden ze gek van wanhoop, dorst en honger.
Bijna de helft van de  opvarenden overleeft deze tocht niet.  (Bron: NOS Teletekst)

Zie via YouTube: www.youtube.com/watch?v=Tmfe-dMMYdk

===============================================================

Zaterdag 5 september was er een open dag van de Vietnamees boeddhistische tempel
'Van Hanh Pagode ' in Almere, vlak bij de Oostvaarderplassen.
Eerder zaten zij in een veel kleinere behuizing in Nederhorst den Berg



Is dit bericht iets voor een blogger?
Eigenlijk niet, maar de boeddhistische journalistiek zoals BoeddhistischDagblad en de BOS hebben het volledig af laten weten, ook bij de officiële opening in juni . En iemand moet het doen.

Maar ook weer wel iets voor mij, want ik realiseerde me bij m'n bezoek dat er een sterk verband is met de actualiteit.
De meeste Vietnamezen in Nederland zijn hier gekomen omstreeks 1980, toen het communistische regime ook in het Zuiden ging heersen. Honderdduizenden zijn er toen gevlucht, vooral als bootvluchtelingen. Ze zijn over de hele wereld, ook in Nederland, terechtgekomen. Op het terrein van de Pagode is een kunstwerk in ontwikkeling als herinnering aan de vlucht destijds en de gastvrijheid die ze in Nederland hebben ervaren. En de kans, (boot)vluchtelingen op te nemen, hebben we nu opnieuw.

Nog een interessant punt: de tempel is geheel uit eigen middelen en met veel vrijwilligerswerk tot stand gekomen. Iets wat autochtone Nederlanders niet lijkt te lukken.
Er zijn twee grote zalen, volgens mij ook geschikt voor bijeenkomsten en ééndaagse retraites van andere boeddhistische tradities.
De website is geheel in het Vietnamees, maar de email wordt in het Nederlands beantwoord.


===============================================================

     Een impressie van de tempel, de vlucht uit Vietnam en het verblijf de
     eerste jaren hier, deels in het Nederlands:
     Video over de Vietnamezen in Nederland, en hun tempel
     [Update 7 september]   Zie ook deze video
===============================================================

vrijdag 4 september 2015

BUN moet geen verantwoordelijkheid hebben t.a.v. seksueel misbruik. Maar het is wel hun eigen schuld dat minister van der Steur dat vindt. Met voorstellen

De site 'OpenBoeddhisme ' meldde een paar dagen geleden dat minister van der Steur van Justitie vragen van de Kamer over 'Seksueel misbruik bij boeddhisten in Nederland ' heeft beantwoord.
Zie   2e Kamer 31 aug.  c.q.   OpenBoeddhisme 1 sept.
Zulke antwoorden zijn niet zomaar een mening van een politicus maar een standpunt van de regering.
Op twee antwoorden ga ik nader in:

=====================================================================

"6. Wat vindt u van de invulling van de rol van de Boeddhistische Unie Nederland, die geen ruchtbaarheid heeft gegeven aan signalen van ernstig misbruik? Welke rol ziet u in de toekomst voor hen weggelegd? In hoeverre bent u hierover met hen in gesprek?

Antwoord (6)
Het is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) om te voorkomen dat boeddhistische monniken en/of leraren zich schuldig maken aan (seksueel) misbruik. Dit geldt evenzeer voor vergelijkbare organisaties bij andere religies. Ik ben over dit onderwerp niet in gesprek met de BUN.
" [onderstreping door mij]

Daar zegt de minister nogal wat: de verantwoordelijkheid van de BUN, dus een inspanningsverplichting.
Begrijpelijk dat het bestuur van de BUN nog niet heeft gereageerd op dit standpunt van de minister. De BUN zal ongetwijfeld willen betogen dat ze niet verantwoordelijk zijn, in OpenBoeddhisme zijn eerdere uitspraken in die richting van voorzitter Ritman al genoemd.
Een citaat uit 'OpenBoeddhisme':   "Update 2 september 2015, 17.44 u.:
In een reactie laat het BUN-bestuur weten de geboden mogelijkheid om inhoudelijk op het nieuwsbericht te reageren op prijs te stellen, maar daarvan op dit moment geen gebruik te willen maken.
"

Mijn mening hierover is tweeërlei:
1. De BUN kan die verantwoordelijkheid helemaal niet aan; en het is ook ongewenst omdat dat zou suggereren dat er zoiets als HET Boeddhisme bestaat, door de BUN in Nederland gerepresenteerd.
Het is gewenst dat de BUN zich omvormt tot een 'Federatie van Boeddhistische Tradities '; zie een voorstel in deze richting in m'n  blog van 25 aug. 2014 ; een federatie die zelf vederlicht is.
Advies aan het bestuur van de BUN: maak daar een begin mee; en meldt dat de minister.

Daarmee wordt tegelijk een begin gemaakt van de oplossing van m'n tweede probleem:
2. De BUN heeft het geheel aan zichzelf te danken dat de minister dit stelt omdat de BUN diverse malen bij de overheid een voorziening heeft geclaimd waar religieuze genootschappen wettelijk recht op hebben. De Boeddhistische Omroep bv als publieke omroep, maar dat is een aflopende zaak.
Maar ook het zijn van 'Zendende Instantie ' voor Boeddhistische Geestelijke Verzorging in Gevangenissen. Zie hieronder een afschrift van de overeenkomst tussen de BUN en de staatssecretaris van december 2012.
Advies aan de BUN: om richting bewindslieden te kunnen weerleggen dat de BUN bovengenoemde verantwoordelijkheid (nog langer) heeft, moet de staatssecretaris worden verzocht, deze overeenkomst te ontbinden, zoals bedoeld in artikel 3 er van.

=====================================================================

"4. Welke stappen onderneemt u teneinde te voorkomen dat seksueel misbruik wederom plaatsvindt bij religieuze instellingen, zoals eerder bij de Rooms Katholieke Kerk en nu bij de Boeddhisten?

Antwoord 4 ...
Religieuze instellingen vallen onder de reikwijdte van de regeling die voorziet in een gratis verklaring omtrent het gedrag (VOG) voor vrijwilligers (zie de Beleidsregels vergoeding verklaring omtrent het gedrag voor vrijwilligers; Stcrt. 2015, 6425). Dit houdt in dat als die organisaties zelf hun verantwoordelijkheid nemen voor een eigen integriteitsbeleid, hun vrijwilligers de VOG kosteloos kunnen aanvragen. Op die manier wordt voor religieuze instellingen een financiële drempel weggenomen om vrijwilligers te laten screenen voordat zij bij de religieuze instellingen aan de slag gaan.
"

In een blog uit 2013 heb ik beschreven hoe dit voor een boeddhistische leraar kan. Ik heb sindsdien niet gehoord dat iemand daar gebruik van heeft gemaakt.
Advies aan de sangha's, wel of niet lid van de BUN: vraag een VOG aan.

=====================================================================

Bij het tot stand komen van onderstaande overeenkomst tussen Justitie en BUN heeft Varamitra een grote rol gespeeld, eerst als voorzitter van de BUN, later als hoofd boeddhistische geestelijke verzorging bij het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Die laatste functie, ambtenaar dus bij Justitie, heeft hij nog; soms werd Varamitra wel eens de officiële 'Justitie-boeddhist' genoemd. Ik heb de indruk dat hij toch niet betrokken is in het ambtelijke traject dat aan de antwoorden van minister van der Steur vooraf is gegaan.
Varamitra is de facto de secretaris van de BUN als Boeddhistisch Zendende Instantie, zie bv deze informatie van de VU (onderaan).

Ik vind trouwens dat de (ledenvergadering van de) BUN zich best zou mogen distantiëren van uitspraken van hem over seksueel misbruik, zoals geciteerd in  'OpenBoeddhisme '.
De eerstvolgende ledenvergadering van de BUN vindt vermoedelijk in november plaats.
De datum van het Kamerdebat over misbruik is voor zover ik weet nog niet bekend.

=====================================================================