Een paar weken geleden was ik op een retraite. Dat moest ik denken aan een 'interview' (een kort gesprek tijdens een retraite) dat ik eens had met Martine Batchelor in een retraite van Stephen en haar.
Ik vertelde over de herhaling van een proces: toen ik een jaar of 17 was moest ik m'n ouders teleurstellen door hen duidelijk te maken dat ik geen Christen was of zou worden, ik deed dat meer indirect in m'n gedrag, door niet meer naar de kerk te gaan en boeken over andere religies te lezen.
En nu ervaar ik bij het boeddhisme soms hetzelfde. Dat ik m'n leraren teleur moet stellen, in ieder geval denk dat ik ze teleurstel.
De reden ervoor is de afgelopen jaren divers geweest.
Waar ik met Martine destijds over praatte was behoorlijk massief, dat ging erover dat ik met geen mogelijkheid in iets als reïncarnatie kon geloven, ik had het wel geprobeerd (probeerde een compleet Theravadin te zijn) maar het lukte niet, ook al stokten daardoor gesprekken over de Dhamma.
Een andere vorm is (tijdelijk) naar een andere leraar gaan, of naar een retraite met een andere boeddhistische school of een andere meditatie-methode; een soort ' spiritueel vreemdgaan '.
Ook hier weer het idee van de leraar teleurstellen, zonder dat dat altijd onder woorden wordt gebracht (bijna nooit eigenlijk).
En dan heb ik het niet over het teleurgesteld afhaken, of gewoon afhaken om de aangeboden methode niet 'mijn ding' lijkt te zijn. Dat heb ik ook wel gehad toen ik nog aan het shoppen was
Vreemd eigenlijk, ik weet dat ik m'n beoefening voor mezelf doe (okee, ook voor de mensheid , voorzover ik bodhisattva probeer te zijn), maar het lijkt er soms op dat ik haar voor m'n leraar doe, om de ander een plezier te doen.
Een andere, en subtiele vorm daarvan, ervaarde ik ook verleden week weer.
Bij sommige meditatie-vormen kan er plotseling een nieuwe fase ingaan, een doorbraak plaatsvinden.
Dat schijnt ook bij Zen het geval te zijn maar daar heb ik niet zo'n verstand van.
Wat ik deed was het beoefenen van concentratie-meditatie (samatha, de vorm die naast vipassana staat) waarin op een gegeven moment het bereiken van 'jhana ' (ook wel genoemd 'absorptie'). In de dagelijkse interviews vertelde ik hoe het er mee stond. Opnieuw merkte ik dat ik graag m'n leraar (van dat moment) een plezier wilde doen en fundamentele vooruitgang rapporteren en dacht ik haar te teleurstellen dat dat niet kon.
Gelukkig heb ik dan weer wel voldoende 'aandachtigheid' om die tendensen bij mezelf op te merken. Maar raar blijft het. Want waarom zou je je leraar een plezier willen doen wat betreft je beoefening? Dat helpt toch niemand?
Er is natuurlijk ook het verschijnsel dat een leraar de leerling teleurstelt, door kinderachtig (bv geldbelust), door bepaalde leerlingen als lievelingetje te behandelen (in de beleving van de leerling uiteraard) of onethisch gedrag. Kortom door de Dhamma/Dharma op een ongeloofwaardige manier te brengen.
Als het je lukt, je van zo'n leraar los te maken, zal je hem of haar teleurstellen.
Daar zou ik me dan maar geen zorgen over maken.
De ideale leraar is (voor mij) degene die je teleurstelt door hem of haar niet teleur te stellen.
Of, zoals Martine Batchelor destijds tegen me zei: er zijn leraren die niet zo aan hun leerlingen gehecht zijn , die ze moeiteloos naar een andere leraar kunnen laten gaan.
1 opmerking:
Beste Joop, een interessant probleem, want de vraag is: "kan je je leraar teleurstellen". Je ouders vertellen dat je niet meer gelooft in wat zij geloven dat is moeilijk, want zij vrezen voor je zieleheil en zij willen alleen het beste voor hun kind.
Een leraar is een zwaargewicht (guru) net als je ouders, in het Westen spreken we over in loco parentis over een leraar.
Hier is sprake van een leraar in de boeddhistische traditie, kan je die teleurstellen? Had deze verwachtingen t.a.v. de leerling, of geldt hier niet dat wat samenkomt weer uit een zal gaan.
Elke leraar is belangrijk voor een fase in je ontwikkeling, maar de Boeddha heeft geen opvolger aangewezen, zijn laatste advies was een eiland of lamp voor jezelf te zijn.
Als gelovige haal ik graag Buddhadasa Bhikkhu aan " To call something a foundation of the Buddhist Teachings is only correct if firstly, it is a principle which aims at the extinction of Dukkha [2] and, secondly, it has a logic that one can see for oneself without having to believe others. These are the important constituents of a foundation.
The Buddha refused to have any dealing with those things which don't lead to the extinction of Dukkha. Take the question of whether or not there. is rebirth. What is reborn? How is it reborn? What is its kammic inheritance [3] ? These questions are not aimed at the extinction of Dukkha. That being so they are not Buddhist teaching and they are not connected with it. They do not lie in the sphere of Buddhism. Also, the one who asks about such matters has no choice but to indiscriminately believe the answer he's given, because the one who answers is not going to be able to produce any proofs, he's just going to speak according to his memory and feeling. The listener can't see for himself and so has to blindly believe "the other's words. Little by little the matter strays from Dhamma until it's something else altogether, unconnected with the extinction of Dukkha.
http://www.what-buddha-taught.net/books/bhikkhubuddhadasa_heart_wood_from_the_bo_tree.htm
groet
jildi
Een reactie posten