Op 11 en 12 mei is de Dalai Lama in Nederland. Zie de website van de organisatie , vooral bestaand uit BUN-bestuursleden (het hele BUN-raderwerk staat momenteel uiteraard stil).
Op 11 mei geeft hij twee lezingen:
In de ochtend een 'Boeddhistisch onderricht ' over 'De Drie Hoofdzaken van het Pad ';
In de middag een Publieke lezing ' met als thema ' Welzijn, Wijsheid en Compassie; een pleidooi voor een seculiere benadering '
Op 12 mei woont hij een seminar over onderwijs bij dat “... draait om de vraag wat voor soort onderwijs er in Nederland nodig zal zijn voor kinderen, middelbare scholieren, studenten en managers zodat er een meer compassievolle samenleving en duurzame economie zullen ontstaan. “
Er zijn drie redenen waarom ik niet naar Rotterdam (mijn geboortestad, daar gaat het niet om) ga die dagen.
In de eerste plaats de vermoedelijke massaliteit van de bijeenkomsten en de bejegening van de Dalai Lama als een popster. Dat adorerende lijkt mij niet heilzaam.
Het kan overigens best zo zijn dat de opkomst tegenvalt; het gaat me om het hypen dat me niet aanstaat. Daar hoort ook bij het zien en gezien worden van 'bekende boeddhisten' en misschien wat 'bekende Nederlanders' die zeggen affiniteit te hebben.
In de tweede plaats zijn boeddhistische traditie. De Dalai Lama is een Tibetaans boeddhist, meer precies een Gelukpa. Ondanks beweringen dat er eigenlijk één boeddhisme is, is dat toch een andere traditie dan de mijne (die ik 'vrijzinnig Theravada' noem)
Net zo als een protestant (op wat professionals en wat nieuwsgierigen na) niet naar een bijeenkomst van de Paus naar Nederland zal gaan, zo geldt dat ook voor mij bij een vajrayaan.
In de derde plaats de thema's.
'Onderwijs' is niet iets waar ik me erg mee bezig houdt, en de Dalai Lama lijkt me ook geen kinderkenner of onderwijsdeskundige.
De strekking van de 'Publieke lezing' staat me echt tegen. Het thema van de lezing: Het gaat over “ 'Welzijn, Wijsheid en Compassie; een pleidooi voor een seculiere benadering' staat in het teken van mededogen en het ontwikkelen van ethisch besef en handelen in een seculiere wereld.
... 'Alle grote wereldreligies benadrukken liefde, mededogen, geduld, verdraagzaamheid en vergeving en bevorderen innerlijke waarden. Maar in de wereld van vandaag is ethiek gegrond op religie niet langer afdoende. Daarom raak ik er steeds meer van overtuigd dat het tijd is om een nieuwe manier van denken te vinden over spiritualiteit en ethiek, die verder reikt dan religie alleen.' “
' Verder dan religie alleen ' ? Dat is juist minder ver, zou ik zeggen. En waarom toch die nadruk op het zogenaamd één boodschap brengen door alle religies? Wat is er tegen verschil?
Bedoelt de DL dat dat wat hij zegt ook voor de Tibetanen geldt? Of is het een aangepast verhaal voor Westerse oren? Of om de Christenen te paaien (in de zin van: wees maar niet bang, ik probeer jullie aanhang niet te bekeren) ?
Ik denk dat hij met dubbele tong spreekt: tegen z'n Tibetaanse aanhang en 'echte' boeddhisten z'n Vajrayna-verhaal en tegen Westerlingen een Karen Armstrong-verhaal ('Charter for Compassion'), dat Karen Armstrong trouwens beter kan houden
Fundamenteel is het probleem wat de relatie in dit betoog is tussen zingeving en ethiek.
Misschien is het Boeddhisme (ik blijf het nog maar even met een hoofdletter schrijven) als religie en als filosofie wel voorbij. Stephen Batchelor schrijft bv in een onlangs gepubliceerde nieuwsbrief : “ In July, I signed a contract with Yale University Press for a book that is tentatively titled After Buddhism . This is scheduled for publication in the autumn of 2015. ”
Blijft over het 'Boeddhistisch onderricht' de zondagochtend. Dat vind ik wel de moeite waard, voor mij als buitenstaander t.o.v. het Tibetaans boeddhisme.
Het kan zijn dat daar het aanhoren van de Dharma belangrijker is dan luisteren (en kijken) naar de Dalai Lama, meer dan 's middags.
Uit het programma : “In het onderricht wordt een compleet overzicht gegeven van de belangrijke punten van het pad naar de verlichting: het verlangen naar bevrijding, het altruisme van de verlichte geest en de juiste zienswijze van leegte of zelfloosheid.”
De tekst in het programma en van de gegeven links bieden op zich al het nodige inzicht, en stof tot contemplatie.
Biedt het live beluisteren van een talk extra inzicht? Werkt dat dan dieper? Zal het (voor mij) echt iets nieuws bevatten? Of word ik dan juist meer afgeleid door de ambiance?
In ieder geval zal ter plaatse mediteren (lang, in stilte, aandachtig en geconcentreerd) er niet bij zijn.
Maar misschien wint de nieuwsgierigheid het toch.
PS
In het BoeddhistischDagblad eind december 2013 schreef ik: "... Een belangrijk verschil met het vorige bezoek is ook dat de Dalai Lama niet langer de politiek leider van de Tibetanen (in ballingschap) is, dat is sinds zomer 2011 de verkozen Lobsang Sangay.
De Dalai Lama kan nu komen als boeddhist en als spiritueel leider van de Tibetaanse boeddhisten. Voor ons als aanhangers van de scheiding van kerk en staat is dat wel zo zuiver. “
Laten we hopen dat anderen zijn komst niet aangrijpen en toch weer politiek en spiritualiteit op een onjuiste wijze aan elkaar gaan koppelen. Hopelijk blijven ons discussies over een eventueel gesprek van de Dalai Lama met premier Rutte of andere politici bespaard. Niet uit angst voor de Chinezen en niet omdat ik tegen geëngageerd zijn ben (integendeel), maar vanwege de grote waarde die ik hecht aan de scheiding van kerk en staat.
Laten we dan (een vertegenwoordiger van) de Tibetaanse regering in ballingschap naar Nederland uitnodigen voor gesprekken met politici.
1 opmerking:
Jammer dat u niet gegaan bent, het was een uiterst inspirerende ervaring. Bij binnenkomst kreeg een ieder een sjaaltje uitgereikt vanuit een uiterst dankbare houding. In de zaal hing een dankbare sfeer. 11000 mensen in één ruimte bijeen die zich in diverse stadia's van bewustwording bevonden, was een mooie ervaring. De ongedwongen houding van de Dalai Lama die bij binnenkomst iedereen maande te gaan zitten, omdat hij juist wars is van adorering en protocol bezorgde de 11000 aanwezigen direct een lachsalvo. Groette iedereen met het schudden van de hand die zich op het podium bevond. Daarna trok hij op zijn gemak zijn bergschoenen uit en ging zitten in kleermakerszit. Zijn lezing ging over het loslaten van hechtenis aan wat je verwacht. Had dus een mooi voorbeeld geweest voor uw verwachting van deze dag. De uiterst simpele en ongedwongen houding van de Dalai Lama een mooi schoolvoorbeeld hoe je je kan gedragen als persoon die door vele gezien word als een groot leraar. Zijn teksten waren mij al bekend, maar zijn charisma en die van de 11000 bezoekers proeven een rijke ervaring.
Een reactie posten