dinsdag 12 mei 2015

Wees je eigen leraar - Organiseer je eigen retraites - En creëer je eigen sangha, als je dat wil tenminste

In deze onzekere tijden is het goed om te mediteren, en zich verder in de Dhamma te verdiepen.
En mediteren is zitten op je kussentje of krukje, met de ogen dicht en handen ontspannen op de benen.
Dat kan je samen met anderen doen en samen met een leraar, maar het meditatieproces zelf vindt in essentie plaats in de individu.
Sommigen houden wellicht niet zo van deze vergelijking: net zo als je alleen sterft.

En ik denk dat er in deze onzekere tijden nog meer aanleiding is om zonder leraar te mediteren.
Misschien is het goed om er nog eens aan te herinneren dat men (Theravada) boeddhist is door toevlucht te nemen op de Boeddha, op de Dhamma en op de Sangha. En dus niet op de leraar (guru) zoals in sommige Mahayana-vormen.

Ik heb het dus over het leraar-loos het boeddhisme beoefenen.
Natuurlijk, ik ken en erken het belang van een bekwame leraar die de meditatie goed kan onderwijzen aan een beginnend beoefenaar. Eerst één methode, om verwarring te voorkomen, niet omdat er maar één methode is, en later ook andere methoden.
Ik erken het belang van een leraar vooral voor de eerste paar jaar van een beginnend boeddhist. Daarna moet je het alleen kunnen, ook al ben je niet volleerd. Je voormalige leraar kan dan één van je spirituele vrienden zijn, als het hem of haar lukt echt uit de leraar-modus te stappen.

Het is toch eigenlijk onbegrijpelijk in de Westerse verhoudingen, dat iemand zo lang leerling blijft. Zelfs een chirurg is sneller klaar met zijn of haar opleiding dan een mediterende (soms yogi genoemd).

Dat 'zonder leraar' bedoel ik niet alleen voor dagelijkse of wekelijkse sessies maar ook voor retraites.
Na drie à vier jaar traditioneel met een leraar mediteren en na twee à drie traditionele meerdaagse retraites met interviews en Dhammatalks te hebben gevolgd kan een boeddhist toch zeker wel op eigen benen staan?
Echt alleen of samen met (spirituele) vrienden.  In een zelf gecreëerde sangha .

Waar ik voor pleit, is:
* Organiseer je eigen privé-retraite.
  Thuis, op zolder, in een schuur of een vakantiehuisje. Zonder met eventueel
  toch nog aanwezige huisgenoten te spreken en je eigen kostje kokend
  (zelfs zwijgend inkopen doen in een supermarkt is geen probleem).

* Organiseer samen met een paar anderen een 'Peer-Retreat'.
  Als Sanghametta of de SIM dat niet organiseren (Sanghametta
  heeft dat in het verleden wel eens gedaan), doe het dan zelf.   Huur in een
  centrum met éénpersoonskamers, of kom dag weer bij elkaar, met thuis
  overnachten; ik kan me elke groepsgrootte tussen de 4 en de 10 voorstellen.

In de blog van de groep 'Säkularer Buddhismus ' brengen een paar Oostenrijkers verslag uit van zo'n retraite:  'Peer-Retreat, geht das?  Wie geht das? ' Zie  hier hun verslag


Hierboven sprak ik over 'deze onzekere tijden'. Dat is natuurlijk een cliché, de tijden zijn altijd onzeker; of precieser: mensen zijn altijd onzeker (geweest).
Maar nu doel ik specifiek op het komende halfjaar (of langer), waarin mediterenden - in vipassana, inzichtsmeditatie of andere aan de Theravada verbonden methoden - niet weten wat ze met hun Mettavihari-gerelateerde leraar aan moeten.
En waarin organisaties van retraites (de SIM en VCN ); en organisaties van
leraren ('de zes' en 'de zeven', voorheen 'de veertien' aka VN / Mettavihari Heritage Sangha)
in verwarring zijn.


Jammer dat het boek 'Boeddha@home - Op retraite in je eigen huis ' van Renate Seifarth nog steeds niet uit is in de Nederlandse vertaling. Nu moeten we het doen met het Duitse origineel .
De beschrijving door Asoka (nu met verwachting 18 september a.s. maar dat zegt niet alles):
"In Boeddha@home neemt een ervaren meditatielerares je mee op een retraite in je eigen vertrouwde omgeving; dit in combinatie met je alledaagse werkzaamheden, of in een periode die volledig gewijd kan worden aan oefening en verdieping. ... "


Update 13 mei
Ook deze week heeft Edel Maex in z'n blog LEVEN IN DE MAALSTROOM een tekst geplaatst onder de titel 'Moet ik een leraar hebben ? ' (overgenomen in het BD )

Hij vat z'n inleiding samen in vier algemene aandachtspunten voor de leerling:
"1 Wees er van bewust dat religie/spiritualiteit een bijzonder kwetsbare materie is.
2 Het is het verlangen van de leerling dat de leraar maakt en niet omgekeerd.
3 Overschat de leraar niet, maar laat je ook niet tegenhouden om te leren van iemand die niet perfect is.
4 Hou ten allen tijde de verantwoordelijkheid voor je eigen autonomie en integriteit
"

Deze punten, hoe waardevol op zich, stelt hij min of meer in de plaats van een éthische code voor leraren'. Ik ga hierover niet hier met hem in discussie omdat hij op zijn beurt reageert op de brief van 'de 7', en daarover wil ik hier en nu niet in discussie.


Update 14 mei
Naar aanleiding van de aandachtspunten van Edel wil ik nog eens verwijzen naar 'Leidraad om groepen en leraren te waarderen ', opgenomen in een blog van me uit 2013.
Zie ook mijn reactie op hem, hieronder.


Update 15 mei
De afgelopen week heb ik de websites van de (14) Mettavihari-leeerlingen/leraren af en toe gecheckt op het eventueel verwijzen naar het nieuws.
De enige tot nu toe is de site van 'Vipassana Groningen '

Eergisteren verscheen bovenstaande blog in het BoeddhistischDagblad , deels geciteerd, deels geparafraseerd.
Omdat de reacties, met name die van ene Henk, mogelijk op misverstanden berusten, heb ik ook een reactie geplaatst:
'Henk, je zou het kunnen begrijpen als je m’n tekst in haar geheel leest. In mijn blog, dat levert ook de juiste context. Namelijk een Theravada-context; mijn blog is gericht op beoefenaren van ‘inzichtsmeditatie’ en heeft als aanleiding het nieuws over Mettavihari zover dat tot nu bekend is (nog lang niet alles).
En verder waarschuw ik niet maar geef feitelijke informatie over de betekenis van het toevlucht nemen in de Theravada, dat is een gansch andere traditie dan het Tibetaanse boeddhisme waar jij kennelijk van bent. Of de beoefenaren van deze traditie hun hele leven een leraar/guru/lama nodig hebben, daar ga ik niet over, dat is hun zaak.
'

Update 17 mei
Uit een mail van mij aan de redactie van het Boeddhistisch Dagblad
"Ik wil terugkomen op het artikel in het BD http://boeddhistischdagblad.nl/50299-wees-je-eigen-leraar-organiseer-je-eigen-retraites-en-je-eigen-sangha/
Toen ik het zag staan op 13 mei was ik nogal verrast dat je me niet gevraagd had mijn blogtekst (gedeeltelijk) over te nemen. Maar ik dacht ook, dat het wel ook gedeeltelijk een nieuwsartikel was en liet het dus lopen. Bovendien heb ik zelf een dag later een reactie proberen te plaatsen wat me - tot m'n verbazing - zomaar lukte.
Dat is niet goed, vind ik nu achteraf en niet voor herhaling vatbaar.
Het BD heeft mij gebanned gezien jullie interpretatie (m.i. onjuist) van de tweede en derde vorm van 'onjuist spreken';
en ik wil ook niet schrijven in het BD omdat ik vind dat de vierde vorm ('gebabbel') er te veel in voor komt.
Dat was een soort deal en zo moeten we het maar houden.
"
Overigens heeft die reactie van mij (over 'de juiste context') in het BD ook niet geholpen, dat is m'n indruk tenminste bij het lezen van vervolgreacties op de mijne.

3 opmerkingen:

Unknown zei

Dank voor je blog, Joop, mooi geschreven! Als Boeddhist op eigen benen staan, een hartverwarmend appèl!

Edel Maex zei

Niet in de plaats van, Joop, maar naast.

Joop zei

Inderdaad, Edel: 'naast', ik was wat kort door de bocht.
Zie ook m'n update van vandaag (14 mei) Maar hier gaat het om het misbruik door Mettavihari, daar hadden richtlijnen etc niet tegen geholpen.

Wat betreft je tweede punt "Het is het verlangen van de leerling dat de leraar maakt en niet omgekeerd": dat is niet altijd waar. Er zijn ook leraren die aan hun leerling(en) gehecht zijn