Open brief aan de BUN-voorzitter. Bijdrage van het Nederlandse boeddhisme aan de discussie over populisme en de islam.

Het is m'n overtuiging dat de Nederlandse boeddhisten een kleine en - gezien hun aantal - bescheiden maar toch wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan actuele discussie over populisme en de (angst voor de) islam.
Een bijdrage van de voorzitter van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) lijkt me wenselijk.
Om dat te stimuleren, heb ik een Open brief aan hem gestuurd.
Hieronder de inhoud ervan:

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Aan de voorzitter van de Boeddhistische Unie Nederland,
Dhr. Michael Ritman

Beste Michael

Het zal niemand, ook de naar binnen gerichte boeddhist niet, ontgaan zijn dat er de laatste een nogal grimmige discussieklimaat heerst t.a.v. populisme en de islam in Nederland. Deels als aanloop naar de Kamerverkiezingen van 15 maart, maar daarna zeker niet verdwenen.
Vanuit christelijke kerken is daarop ingegaan op bv de website NieuwWij.
Naar mijn mening is het mogelijk en wenselijk daarover vanuit boeddhistisch perspectief iets te zeggen zoals de Dalai Lama en Thich Nhat Hanh hebben gedaan. Maar ook specifiek gericht op de Nederlandse situatie moet en kan dat, en niet alleen door leraren van individuele sangha's.
Ik ken de situatie bij de BUN, en ken de geneigdheid te zeggen dat u niet bevoegd bent een inhoudelijke uitspraak namens het boeddhisme te doen
Maar daar gaat het nu niet om; het gaat nu om moreel leiderschap.

Ten behoeve van mogelijk gewenst intern overleg stuur ik ook een afschrift van deze brief aan Matthijs Schouten, voorzitter van de DAR. Die is immers ingesteld u te adviseren over inhoudelijke onderwerpen.

Omdat ik me het afgelopen jaar nogal in dit thema heb verdiept (zie bv mijn blogs van 1 juli en van 3 juli 2015) neem ik de vrijheid enkele suggesties te doen over toon en inhoud van zo'n mogelijke verklaring van u. Zie hieronder.

Dat ik deze brief openbaar stuur volgt uit mijn gevoel van urgentie t.a.v. deze thema's.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Suggesties voor een tekst over populisme en de islamdiscussie (in Nederland) vanuit boeddhistisch perspectief

Het zijn geen vriendelijke tijden, daarom zal een vriendelijke tekst over verbinden, liefdevolheid in directe contacten met moslims en interreligieuze samenwerking niet kunnen volstaan.

Het boeddhisme kan een bijdrage aan de discussies leveren gezien
* ervaring met in meditatie reflecteren op angsten en boosheid

* onbevangenheid t.a.v. ideologische zaken, de attitude van 'niet weten'

* ervaringen in de Aziatische wortels over de relatie met de islam, ruim 1300 jaar lang.

Om met het laatste te beginnen, die relaties zijn niet altijd harmonisch geweest, nu niet en in het verleden niet. Ze zijn ook zeer verschillend omdat boeddhistische en islam scholen en de regionale cultuur van Tibet tot Indonesie zeer verschillend zijn.
Alleen al deze geografie maakt duidelijk dat
- de islam een veroveringsreligie is geweest, net als trouwens daarvoor
- het boeddhisme (via handel, via reizende monniken of omdat een 'koning'
  de voordelen - voor hem - van het boeddhist worden van z'n onderdanen
  zag en ze daartoe verplichtte)
- en daarna het christendom (via het kolonialisme)
dat waren.
Geen van allen dus echt zonder geweld.
Uitgebreid schrijft Berzin(1) hierover

Beslissend van deze geschiedenis voor het hier en het nu zijn de vragen:
* Kunnen beoefenaren van deze en andere religies elkaar in elkaars nabijheid verdragen?

* Is er voldoende scheiding van kerk en staat?

* Kan voorkomen worden dat naar macht strevende personen de beoefenaren tegen elkaar opzetten?

* Vooral relevant voor het Westen anno nu: Konden in de loop der eeuwen in Azie moslims het accepteren als de islam in een land of regio niet de meerderheidsreligie wad geworden? Onze indruk (maar meer ook niet) is dat de islam weliswaar een veroveringsreligie was maar alleen als er veroveraars waren; generaals e.d. dus.
En die waren er maar sporadisch, en kwamen van buitenaf.

En dus NIET de vraag of deze religies en hun teksten overeenkomst vertonen. De beantwoording daarvan kan in kleine kring goede gesprekken opleveren maar leiden o.i. op macroschaal tot niets. Zeker niet tot vermindering van populisme en islamofobie in Nederland. En daar gaat het toch om.
Over die overeenkomst wordt trouwens verschillend gedacht, ook vanuit moslim-kant. Vanuit het boeddhisme zegt de Dalai Lama in het Westen van wel, maar de begin januari in India door hem gecelebreerde Kalachakra heeft een andere intentie; zie Berzin(2).
We zien even weinig overeenkomst met de islam als met het christendom; maar vinden ook niet dat dat hoeft.
De discussie van en tussen moslims en christenen of Bijbel en Koran sterk overeenkomen, hoeven we t.a.v. het boeddhisme niet te voeren


Ten aanzien van het thema populisme. Het is niet uit te sluiten dat Nederlandse boeddhisten op 15 maart de PVV of vergelijkbare partijen stemmen.
Wij veroordelen dat niet, al zij we ervan overtuigd dat de door hen gesuggereerde oplossingen niet heilzaam zijn.
Maar sociaal-economische onzekerheid, zorg over tekorten in de zorg en werkonzekerheid en afkeer van verloedering van de omgeving raakt ook de boeddhist.
Ook als die niet met boosheid op reageert.

'Patriottisme' zal alleen een begrip zijn dat de boeddhist niet aanspreekt. 'Globalisme' trouwens ook niet; althans niet in de zin van ekonomisch globalisme.
Spiritueel globalisme wel, maar daar hebben politici het niet over (misschien maar goed ook, het wordt anders maar ideologie van gemaakt of er vallen afgekloven termen als 'verbinden').

Heeft het Nederlandse boeddhisme een standpunt ten aanzien van het actuele vluchtelingenvraagstuk?
Niet expliciet, vermoedelijk is de spreiding van opvattingen net zo breed als bij alle Nederlanders.
Er is wel een gegeven die een positieve opvatting over het opnemen van vluchtelingen veroorzaakt, en dat is ons medeleven met het Tibetaanse vraagstuk. Na de bezetting van Tibet door China is een groot aantal Tibetanen waaronder de Dalai Lama naar India gevlucht. India, een overwegend hindoeistisch en nauwelijks meer boeddhistisch land. We zijn India dankbaar dat ze de Tibetanen in zo grote aantallen hebben willen opnemen, ook al zet dat hun relatie met China onder druk.

In de hoop dat hiermee bruikbare bouwstenen zijn geleverd voor een publieke tekst van uw hand,

met vriendelijke groet

Joop Romeijn
Vrijzinnig Theravada-boeddhist

joopromeijn.blogspot.nl

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Bronnen

Berzin (1):
http://studybuddhism.com/en/advanced-studies/vajrayana/kalachakra-advanced/the-kalachakra-prophesies-of-a-future-invasion

Berzin (2)
http://studybuddhism.com/en/advanced-studies/history-culture/buddhism-islam/is-there-a-common-ground-between-buddhism-and-islam

http://www.nieuwwij.nl/opinie/rene-reuver-koran-en-bijbel-lijken-op-ethisch-vlak-op-elkaar/
http://www.nieuwwij.nl/opinie/geen-moslimliefde-zonder-islamkritiek/
http://www.nieuwwij.nl/opinie/manifest-christendom-zonder-moslimhaat/

Nieuwe wegen - Geschreven en ongeschreven teksten

Ik had het gezegd, nietwaar, aan het eind van m'n vorige blog: geen volgend 'Maandblad Boeddhisme' in januari? Wat dan wel, als er iets komt, hangt af van wat ik tegenkom.
Bijvoorbeeld dit:

Bericht, op 16 december geplaatst op de Nederlandse Boeddhisten Netwerk pagina van Facebook:

De komende tijd wil ik me (in deze groep) zo weinig mogelijk meer bezig houden met misstanden in het Nederlands boeddhisme. Maar ook niet met gebabbel over plaatjes en praatjes.
Liever zet ik me in voor een zaak waar ik me echt zorgen over maak : de groeiende islam-haat en de groei van de PVV, waardoor we misschien na 15 maart of een vreselijk minister-president of een onbestuurbaar land krijgen.

Hoe, dat weet ik nog niet.
Wel is me duidelijk dat ik van andere boeddhisten niet veel kan verwachten. Ik heb in m'n blog een paar keer aandacht besteed aan de islam, de relatie tot het boeddhisme en de islamhaat; en ik heb aandacht besteed aan de bezorgdheid van Amerikaanse boeddhisten voor Donald Trump. Maar de respons hier is minimaal.

De politiek in? Heb ik al gedaan, lang geleden, dat is voorbij.
Er zijn de nodige bezorgde christenen, maar om me daar bij aan te sluiten is ook weer zo wat.
Ik zie wel hoe het zich ontwikkelt.


Naar aanleiding van een aantal reacties schreef ik een paar dagen later:

..., en anderen die reageerden, het was niet primair het doel van m'n bericht, reacties te ontlokken. Het was meer een mededeling dat ik meer buiten deze groep actief ga zijn. Of meer precies: proberen te zijn. Dus ... hoeft zich geen zorgen te maken.
Ik verwijt m'n medeboeddhisten (voor zover ik nog boeddhist ben) niets.
Op z'n hoogst dat 'we' ons niet realiseren tot de elite te behoren. En daardoor in een blanke cocon leven. Of in een ballon. En die barst vanzelf een keer.


En na een artikel over Boeddhabeelden:

Ja, mooi beschreven, vrolijk, nuchter.
Maar dan ...
Ik ben geen journalist, ik ben lezer die hiervan denkt: ja, zo gaat het ongeveer. Maar wat andere mensen doen en hebben met snuisterijen, interesseert me niet echt.
Ik probeer een beetje boeddhist te zijn, met een zelf geconstrueerd boeddhisme uiteraard, dat kan niet anders
En dan probeer ik me tot de misschien ooit geleefd hebbende Boeddha te verhouden die ik niet kan kennen en waar van niet één beeld een echte afbeelding is, want pas eeuwen later voor het eerst gemaakt.
Zo'n beeld (ik heb er ook een paar) laat ik weer achter me, net zo als ik dit artikel achter me laat, net zo als ik bijna alles van het boeddhisme achter me laat.


Dat was 2016.
Ik ga eerst maar eens het een en ander over Islam lezen, de Koran bijvoorbeeld. En over de geschiedenis van de groei van de Islam.
Met als richtsnoer de vraag voor mezelf die ik maar niet in kan voelen: waarom de behoefte anderen te bekeren tot jouw geloof?
Voor de mensen die zich zorgen maken dat ik dan moslim wordt: lijkt me zeer onwaarschijnlijk, veel te veel waarin ik dan zou moetengeloven. En ergens bij horen hoef ik ook niet meer.


En nu is het 2017.
Ik ontwaar twee actuele discussies:
* Die over het populisme, hier en nu toegespitst op de Kamerverkiezingen van maart a.s. Daar doe ik niet aan mee, daarover wordt zoveel ideologische onzin zonder enige sociologische onderbouwing te berde gebracht.
En ik heb ook geen enkele behoefte een soort opinieleider te zijn zoals ik tot voor kort t.a.v. boeddhisme probeerde te zijn.

* De Islam-discussie; die in werkelijkheid grotendeels een autochtonen-discussie over hun angsten is.
Ook weer zonder enige pretentie die discussie echt te beinvloeden schrijf ik nu soms wat reacties op de website van NieuwWij.
Deze vooral door VU-christenen bepaalde site gaat vaak over hun relatie met moslims, die er trouwens ook zelf teksten op publiceren.
Ik ga daar dan vanuit m'n oatheistisch-boeddhistische referentiekader op in.

Zoals deze vandaag over een interview met de landelijk secretaris van de Protestante Kerk Nederland
RENÉ DE REUVER: “DE KORAN EN DE BIJBEL LIJKEN OP ETHISCH VLAK OP ELKAAR”

Joop Romeijn op 1 januari 2017 om 09:20 uur
Het belang van boeken zoals de Bijbel en Koran wordt sterk overschat, zeker als het ethische zaken betreft. Ethiek is een zaak van de levende religie, niet van heilige teksten.
Zeker, deze relativering maakt bv de Koran niet van zichzelf; maar de (boeddhistische) Lotus Sutra verabsoluteert zichzelf ook.
Heilige teksten bieden inspiratie en troost, dat is genoeg; als ze gebruikt worden ter rechtvaardiging van gedrag dan is dat altijd omdat bepaalde mensen daar (niet-religieus) belang bij hebben.
Verder is het naief en dom om er van uit te gaan dat de islam een religie is die ook vrede wil
(Trouwens, wil het christendom dat dan? Sommige christenen maar dat is wat anders)
Werkelijk onbevangen zou het zijn om in gesprekken met moslims te achterhalen wat hen bezig houdt, vanuit de positie van niet weten dus.

Bron: http://www.nieuwwij.nl/opinie/rene-reuver-koran-en-bijbel-lijken-op-ethisch-vlak-op-elkaar/ Zesde commentaar
Toch nog een beetje boeddhistisch, nietwaar?

Zouden we ook nog eens een inhoudelijke tekst van de voorzitter van de BUN over de islam mogen verwachten? En bedoel ik geen beleefdheidspraatje over interreligieuze samenwerking.
Want het zou toch kunnen dat ook sommige Nederlandse boeddhisten zich zorgen maken? Ik durf bv niet te garanderen dat er geen boeddhistische PVV-stemmers zijn.