Ik neem het hier op als bijlage 1. Dit bericht werd 'verzonden namens en op verzoek van Sokun Tsushimoto Roshi', ik kreeg het van Ron Sinnige.
Dit bericht veroorzaakte grote onrust bij de schrijvers van reacties in het BD.
Zie het bericht van 14 april , met 21 reacties, vooral van leerlingen
Ik heb er ook een paar geschreven op een eerder bericht, een weergave van het persbericht van Zen.Nl , die copieer ik hieronder (bijlage 2).
Hier wil ik iets schrijven over de wonderlijke wereld van Zen, door sommigen ook wel genoemd Zen-boeddhisme.
Hoezo, is 'Zen ' dan niet gewoon een afkorting van 'Zen-boeddhisme ' ?
Volgens sommigen van de aanhangers van deze stroming(en) kennelijk niet. Zelfs de meest elementaire principes van het boeddhisme (over anicca, anatta, dukkha en de Vier Edele Waarheden bijvoorbeeld) worden terzijde geschoven door deze aanhangers, die de woorden Boeddha en boeddhisme ook niet gebruiken. Rients Ritskes is volgens mij een van dezen, al moet ik toegeven lang niet alles van zijn boeken gelezen te hebben, ik kan niet tegen zijn onderwerpkeus en zijn vorm van positief denken (zie mijn blog daarover)
Overigens: ik ken ook 'Zennies' die nadrukkelijk wel boeddhist zijn, die naar de letter of naar de geest toevlucht hebben genomen.
Waar deze vorm van Zen wel extreem veel waarde aan hecht, is het begrip 'lineage '. Een Engels woord (Zen heet wel uit Japan te komen maar is nogal Amerikaans net zo als de pizza) dat vertaald kan worden als afstammingslijn . Van de huidige leraar van een beoefenaar rechtsstreeks via Japanse-Chinese-Indiase stappen naar de historische Boeddha, hier meestal Sakyamuni genoemd (Theravadins gebruiken die eigennaam nooit, die spreken van Siddharta en/of Gautama om de historische Boeddha aan te duiden)
Het is typisch Oostaziatisch (China, Japan) fenomeen dat veel lijkt op de daar toch al belangrijke voorouderverering. In India (vroeger) en in Theravada-landen speelt het slechts een ondergeschikte rol.
De wat ironische kritiek op de historische betrouwbaarheid van het lineage-denken in het algemeen is mooi beschreven door John R. McRae in 'Seeing through Zen: Encounter, Transformation, and Genealogy in Chinese Chan Buddhism ', Berkeley: University of California Press, 2003. Zie als klikbaar plaatje zijn 'Rules of Zen studies .
In het vroege boeddhisme, in de Pali Canon en in Theravada speelt de leraar ook een rol. Vooral de Boeddha zelf als leraar dan; maar ook wel de senior-monnik.
Maar vooral toch is de leer de leraar
Duidelijk wordt dat verwoord in twee citaten uit de Maha Parinibbana Sutta (Digha Nikaya 16):
“ 2.26. Wees daarom, Ananda, als een eiland voor jullie zelf, een toevlucht voor jullie zelf, zoek geen externe toevlucht. Met de Dhamma als jullie eiland, met de Dhamma als jullie toevlucht, zoek geen andere toevlucht.
en
6.1. En de Heer zei tegen de Eerwaarde Ananda: "Het kan zijn, Ananda, dat in sommigen van jullie de gedachte opkomt: 'De instructies van de Meester zijn er niet meer; wij hebben geen Leraar meer.' Maar zo, Ananda, moet dat niet worden gezien. Want, Ananda, dat wat ik verkondigd heb en bekend gemaakt heb als de Dhamma en de Discipline, dat zal jullie Leraar zijn nadat ik ben heengegaan."
Bron: hier
Ook elders in de Sutta's komt nergens de uitspraak van de Boeddha voor dat hij een opvolger (onder zijn monniken) benoemd
Een opmerking van Buddhadasa Bhikku spreekt mij wat dat betreft zeer aan:
The next consideration is what they call an "acariya (teacher, master)".But in truth, even in the old training systems, they did not talk much about "acariya." They called such a person a "good friend (kalyana-mitta)." To say "friend" - an advisor who can help us with certain things - is correct.We should not forget, however, principle that no one can help someone else directly. Yet nowadays, everyone wants to have a teacher to supervise them! A good friend is someone who has extensive personal experience and knowledge about the meditation practice or whatever else it is that we are striving to do. Although he is able to answer questions and explain some difficulties, it is not necessary for him to sit over us and supervise every breath. A good friend who will answer questions and help us work through certain obstacles is more than enough. To have such a kalyana-mitta is one more thing to arrange.”
Als ik vanuit deze optiek het persbericht lees, kan ik dat alleen maar hoofdschuddend doen.
Maar ook met compassie, voor degenen die dure cursussen bij Zen.Nl hebben gevolgd en dachten daarmee een 'echte' Zen-titel te verkrijgen.
Behalve dat een titel vanuit mijn perspectief helemaal niets betekent, betekenen deze specifiek Zen.Nl-titels ook nog eens niks vanuit Zen-perspectief.
Kortom: ook in Zen is dukkha volop aanwezig, of ze het weten of niet.
Nawoord
Het is nu twee dagen na de hete zondag 14 april waarin Rients Ritskes gebraden werd.
Tot nu heeft niemand van de leraren van andere Zen-sangha's in Nederland zich publiekelijk uitgelaten over deze zaak.
Ook (het bestuur of lerarenraad van) de BUN niet, maar dat had ik ook niet verwacht, die zijn volstrekt irrelevant.
Bijlage 1
Persbericht, verzonden namens en op verzoek van Sokun Tsushimoto Roshi
Titelfraude Zen.nl, autorisaties zonder formele waarde
Rients Ritskes, leider van Zen.nl, leidt al jarenlang mensen op tot zenleraar of zenmeester zonder dat hij zelf enige autorisatie heeft. Alle autorisaties van Zen.nl zijn daarmee formeel zonder waarde.
Ritskes maakte valse claims over zijn status op zijn website en in interviews en gesprekken. Hij beweerde dat hij in 1999 als zenmeester was geautoriseerd door Sokun Tsushimoto Roshi, een Japanse zenmeester die momenteel arts is. Ritskes noemt zichzelf ‘Zen Master’, ‘Dai Osho’ en ‘Roshi’. Hij incasseert hoge bedragen voor opleidingen. Op aandringen van Tsushimoto Roshi heeft hij begin april zijn valse claim van zijn website verwijderd. Op veel andere plaatsen op internet is deze nog wel te vinden. Tsushimoto Roshi heeft ook aangedrongen op een publieke verklaring waarin Ritskes de waarheid vertelt. Tot op heden is niet aan dit verzoek voldaan. De gedragscode van Zen.nl kent de volgende bepaling: ‘Je doorziet je eigen tekortkomingen en kunt waar nodig goed excuses maken’ (http://www.zen.nl/nl/gedragscode.php’) .
Sokun Tsushimoto Roshi was niet op de hoogte van de claim van Ritskes tot begin april van dit jaar. Op zijn website www.revsokun.net schrijft Tsushimoto nu: ‘I declare that I have never ever authorized anyone as a Roshi (zen master).’ Hij geeft aan dat hij ‘erg verdrietig en woedend’ is dat hij op deze manier door Ritskes gebruikt is. Hij heeft Ritskes in 1999 als teken van vriendschap een rakusu gegeven, een Japans symbool van het monnikskleed van de Boeddha. Daarover zegt Tsushimoto: ‘Als een zenmeester zijn leerling autoriseert als Dharma-opvolger, geeft hij hem officieel een ‘Inka-certificaat’ (kalligrafie) als bewijs van autorisatie. Dan krijgt de leerling de titel Roshi. Een andere vorm van autorisatie, bijvoorbeeld het geven van een rakusu, monnikskleed en dergelijke, is niet toegestaan.’
Ritskes vraagt voor zijn opleidingsprogramma een bedrag van 297,50 per maand (minder draagkrachtigen kunnen in overleg een korting krijgen op dit bedrag). Mensen kunnen een ‘eerste-, tweede- en derdegraads bevoegdheid’ halen binnen een vastgesteld aantal jaren, als ze aan bepaalde kwalificaties en inspanningen voldoen. Op dit moment volgen 135 mensen de opleiding in enig stadium. Ruim 100 mensen hebben eerder (een deel van) de opleiding gevolgd. De bruto inkomsten uit alleen al dit traject van Zen.nl lopen daarmee in de tonnen per jaar.
Tsushimoto Roshi over de termijnen en de bedragen: ‘Je kunt zen niet kopen. Het is totale nonsens om te stellen dat je zenleraar of zenmeester kunt worden binnen een bepaalde tijd, ook al moet je daarbij aan een aantal voorwaarden voldoen. Zen is individuele beoefening waarbij je zoekt naar je ware zelf, dat niet-zelf is. Een echte zenmeester of leraar vraagt geen hoge geldbedragen voor cursussen en zentraining.’
Nadat Ritskes begin april door Tsushimoto Roshi is aangesproken op zijn valse voorstelling van zaken, schrijft Ritskes hem plotseling iets anders over zijn autorisatie. Hij verklaart nu dat ‘zijn 30 leraren’ in 2010 besloten om hem als zenmeester / roshi te autoriseren. Volgens Ritskes tekenden ze daartoe een certificaat en gaven ze hem een nieuwe rakusu. In de zentraditie is het niet mogelijk dat studenten hun leraar autoriseren. Mogelijk daarom laat Ritskes tegelijk aan Tsushimoto Roshi weten dat hij in Nederland ‘al uitgebreid heeft aangekondigd’ dat hij vanaf nu doorgaat zonder enige verbinding met het Japanse Rinzai zen, en dat Tsushimoto geen autorisatie heeft verleend aan Ritskes.
Onder druk van de omstandigheden heeft Ritskes inmiddels zelf een persbericht uitgebracht waarin hij het doet voorkomen alsof hij uit vrije wil ‘breekt’ met zijn Japanse meester (die hij niet heeft) en dat hij naar Japan is om ‘zijn monnikskleed’ terug te brengen. Overigens woont Tsushimoto Roshi momenteel in Londen. Ook geeft Ritskes in zijn persbericht opnieuw een valse voorstelling van zaken over zijn vermeende autorisatie. '
Bijlage 2
Reacties van mij over 'de zaak Ritskes' in het Boeddistisch Dagblad
( http://boeddhistischdagblad.nl/zenleraar-rients-ritskes-neemt-afstand-van-japanse-zenmeester/#comments )
Ik citeer hier alleen mezelf en niet de andere reageerders waarop ik soms weer reageer. Een paar keer heb ik naar andere reacties verwezen, dat schrap ik hier.
De haiku (die ik zelf had geschreven) vind ik nog steeds wel gaaf.
Een opvallend bericht. Maar ook een merkwaardig bericht dat context en commentaar verdient. Ik heb dat in mijn blog over dit bericht geprobeerd http://joopromeijn.blogspot.nl/2013/04/asjemenou-zenleraar-rients-ritskes.html
Het bericht staat nu (12 april) ook op de website van Zen.Nl, als persbericht, zonder veel spirituele diepgang.
Die website moet trouwens drastisch worden herzien, nu de wortels met de Japanse zen worden doorgesneden, titels als ‘osho’ zullen waarschijnlijk verdwijnen en sesshins zullen geen sesshins meer heten.
Nog één suggestie voor de altijd creatieve en de tijdgeest aanvoelende Ritskes: schrap de
term ‘Zen’ en vervang haar door een flitsender begrip.
=======================================================================
Nog een aanvulling, over mijn suggestie hierboven.
Daarvoor moet je de geschiedenis van de verspreiding van het boeddhisme een beetje kennen.
Meditatie (ook maar een woord, je kan het ook concentratie noemen) is in het Pali ‘Jhana ‘, in het Sanskriet ‘Dhyana ‘, in het Chinees ‘ Chan ‘ en in het Japans ‘Zen ‘.
Nu de volgende stap, door Ritskes te nemen: noem het ‘Med ‘, als afkorting van ‘meditatie’.
‘ Med.Nl ‘, wie claimt het eerst die naam?
‘ Con.Nl ‘, als afkorting van ‘concentratie’ kan ook maar vind ik minder fraai.
En nog wat: wat zullen andere Zen- en Chan- en Leven-in-aandacht-sangha’s van deze stap van Ritskes vinden ?
=======================================================================
Haiku van een onbekend auteur:
De Boeddha noemt zijn leer
“lijden en het beëindigen van het lijden”.
Zen is pissen tegen de wind
=======================================================================
….
Mijn bezorgdheid over de ontwikkelingen bij Zen.Nl zijn tweeërlei:
- Het commerciele, het positieve denken en op succesvolle doelstellingen gericht zijn. De religieuze of levensbeschouwelijke dimensie die het Zen-boeddhisme ook heeft (en waar zowel jij als ik waarde aan hechten, denk ik te mogen zeggen, Jules) verdwijnt uit het zicht.
- Een ontwikkeling die licht maar toch geleidelijk steeds nadrukkelijker in de richting van een sekte gaat, het verbreken van de banden met Japanse leraren (wat mij op zich niet interesseert) is daar weer een symptoom van. Dat is een zorg t.a.v. de cursisten die contracten moeten sluiten maar ook t.a.v. het boeddhisme in Nederland in het algemeen; immers in steeds meer plaatsen heeft Zen.Nl een monopolie-positie om (boeddhistisch) te kunnen mediteren. Ook de rol die HET BOEK van R.R. in de cursussen speelt, vind ik eng.
Op die reden zouden ook andere Zen-sangha’s in Nederland zich zorgen moeten maken en dat ook (want ik weet dat sommigen er ongelukkig mee zijn) hardop durven zeggen. Maar ik vermoed dat die bang zijn van jaloersheid op het succes van Zen.Nl te worden beschuldigd.
Verder weet ik ook mezelf onder te pissen, al ben ik pas een beginner op het gebied van de Zen-humor.
=======================================================================
….
Wie kan min of meer objectief oordelen over de Zen.Nl-controverse? Iedereen is belanghebbend, ook de hoogleraren van der Braak en van der Velde een beetje.
Het gaat trouwens niet alleen om commercie of niet maar om wat bij Zen zeer belangrijk, haast wel heilig , is: de lineage. En daar heeft RR een knoeiboel van gemaakt, dat is een van de weinige dingen die zeker is.
=======================================================================
Nog even terugkomen op m’n opmerking van vanmiddag “Iedereen is belanghebbend, ook de hoogleraren van der Braak en van der Velde een beetje.”
Beide heren hebben college gegeven (ik neem aan tegen een redelijke vergoeding) aan een door Ritskes georganiseerde prestigieuze ‘Zenfilosofie Zomercursus ‘, in 2012. Dat kan maar dat maakt hen minder geschikt als eventuele bemiddelaars of scheidsrechters in de huidige controverse.
De door de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) ingestelde ‘Lerarenraad’ (waar Ritskes ook in zit) is daar ook niet geschikt voor, denk ik.
1 opmerking:
Goed stuk - bedankt.
Een reactie posten