Geacht BUN-bestuur
Justitie heeft de BUN erkend als zendende instantie. "So be it" zoals Upaka hoofdschuddend tegen de Boeddha zei.
"Zo moet de organisatie representatief zijn voor de verschillende stromingen binnen de religie. De BUN is een koepelorganisatie voor meeste grotere Boeddhistische groeperingen en organisaties in Nederland en daarmee aanspreekpunt voor het boeddhisme in onze samenleving." zegt het persbericht van Justitie van 24 november daarover. Daarop is wel wat af te dingen.
Ik ben benieuwd of de afgelopen tijd bij u ook het problematische van het begrip "zendende instantie" zelf wel eens aan de orde is geweest. Justitie loopt natuurlijk achter maar in de Zorgsector (daar moeten toekomstige opgeleide boeddhistische geestelijk verzorgers toch ook gaan werken?) is de "ambtelijke binding" van een geestelijk verzorger aan een "kerk" helemaal niet meer zo vanzelfsprekend. Lees maar eens het artikel "Symposium van geestelijk verzorgers eindigt in crisis" uit Trouw (2006 maar nog steeds actueel) daarover (http://www.trouw.nl/nieuws/religie-filosofie/article1301775.ece).
Waar ik echter meer over wil zeggen is de term "religie" in het persbericht.
We hebben namelijk ook vernomen dat de minister u bij deze gelegenheid heeft gevraagd of het boeddhisme een religie is. Hij bedoelde natuurlijk het reeel bestaande Nederlandse boeddhisme.
U heeft - neem ik aan - enige bedenktijd gevraagd voor een gedragen en eerlijk antwoord op deze voor velen uiterst belangrijke vraag.
Als een van de 170000 (een woord met slechts een symbolische en niet een getalsmatige betekenis) boeddhisten zou ik u graag mijn mening geven over deze vraag aangezien ik daar intensief over heb nagedacht.
Eerst zou ik me afvragen: waarom wil de minister dat weten? Waarom wil hij ons, boeddhisten in een hokje stoppen? Vraagt hij dat als minister van Justitie of als CDA-er?
Uiteraard is ook een definitie-diskussie nodig, dat sla ik nu even over (voor een handzaam overzicht zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Religie)
Dan zou ik hem erop wijzen dat nauwelijks van "het boeddhisme" gesproken kan worden, dat een Theravadin dit nogal anders zal beantwoorden dan of Zen-boeddhist of een Tibetaans boeddhist. Zeker een Zen-boeddhist zou de vraagsteller uitlachen.
Voor een 'etnisch boeddhist' betekent het boeddhisme heel wat anders dan voor een autochtoon
Maar o.k., ik speel even mee en zou dan zeggen: een 'godsdienst' is het in ieder geval niet, dat moge duidelijk zijn.
Ook dan - zo zou ik vervolgen - heb ik om filosofische redenen moeite met de vraag over "het" boeddhisme. Alsof "het" een ding is. In werkelijkheid is het een proces, een pad; in Azië spreekt men dan ook niet over het boeddhisme maar de Dharma.
(De minister is een intelligent en wijs man en zal zeggen dat dat voor het Chistendom in wezen ook zo is).
Tenslotte zou ik zeggen: alle nuances daargelaten is het boeddhisme oorspronkelijk een religie. Of was het een religie. Voor velen van de tien- à twintig-duizend boeddhisten in Nederland (waarvan de BUN een deel vertegenwoordigt) is dat nog wel het geval.
Dat boeddhisme, zou ik de vraagsteller verzekeren, is niet alleen maar iets aangenaams; net als alle religies hebben heeft het ook een verontrustende kant in zich. Machthebbers hebben altijd al oog voor deze twee kanten; Chinese keizers maakten ruim duizend jaar geleden al gebruik van "erkenning" als een methode om de verontrustende kant te neutraliseren.
Voor de meeste van honderdduizend of meer Nederlanders die zeggen (enige) affiniteit met het boeddhisme te hebben is het boeddhische etiket echter eerder een methode om stress te reduceren, of zich tijdelijk een mind-style aan te schaffen of om spirituele gevoelens te koesteren, vergelijkbaar met het 'Ietsisme. Zaken waar langzamerhand goed aan verdiend kan worden.
Het zou kunnen zijn dat een deel van hen zijn of haar (amalgaan van) opvattingen wel als 'religie' of zichzelf als 'religieus' omschrijft.
Uiteraard zijn er allerlei overgangsvormen tussen de twee hier beschreven categorieen.
Niet als verontschuldiging maar als feitelijke constatering: de BUN representeert deze categorie mensen met (enige) affiniteit tot het boeddhisme niet.
Of het reeel bestaande Nederlandse boeddhisme (in brede zin) zich in de toekomst meer in de richting van een religie ontwikkeld of juist meer een seculiere vorm aanneemt, daarover is - in BUN-kringen - nog weinig nagedacht.
Tenslotte zou ik de vragensteller zeggen: ik hoop dat u hier iets aan heeft.
Wat de BUN betreft hoop ik dat ook.
Wat denkt u: kunt u deze reaktie meenemen in uw antwoord aan de minister of is het beter dat ik het hem zelf meld?
Joop
Geen opmerkingen:
Een reactie posten